Prema podacima Eurostata, Crna Gora je od jula 2024. do jula 2025. povećala minimalnu platu više od 20%, što je najveći rast među državama kandidatima za EU. Time se našla rame uz rame sa Sjevernom Makedonijom, dok su pojedine zemlje bilježile i drastičan pad. Programom Evropa Sad 2 iz oktobra 2024. koji je uveo premijer Milojko Spajić, predviđeno je da minimalna plata za zaposlene sa završenom srednjom školom iznosi 600 a visokoškolce 700 eura. Minimalac je prije toga iznosio 450 eura.

Prema podacima Eurostata, minimalna plata u EU u julu 2025. kretala se od 551 euro u Bugarskoj do 2.704 eura u Luksemburgu, dok među zemljama kandidatima najnižu ima Ukrajina – svega 164 eura. Kada se uračuna kupovna moć, razlike među državama značajno se smanjuju, ali jaz između zapada i istoka kontinenta i dalje je očigledan.

Milioni radnika širom EU i dalje zarađuju minimalnu platu, koja je zamišljena da obezbijedi osnovni standard života, iako njen rast često ne prati inflaciju.

Prema podacima Eurostata, u julu 2025. mjesečna minimalna zarada prije odbitaka u EU varirala je od 551 euro u Bugarskoj do 2.704 eura u Luksemburgu. Kada se dodaju zemlje kandidati, Ukrajina bilježi najniži iznos – svega 164 eura.

Pet članica EU – Italija, Danska, Švedska, Austrija i Finska – uopšte nema zakonom propisanu minimalnu platu.

Četiri grupe plata u Evropi

Eurostat je zemlje svrstao u tri platne grupe, dok je Euronews dodao i četvrtu:

• Najviša grupa – iznad 1.500 eura: Luksemburg (2.704 €), Irska (2.282 €), Holandija (2.246 €), Njemačka (2.161 €), Belgija (2.112 €) i Francuska (1.802 €).
• Srednja grupa – 1.000–1.500 eura
• Niska grupa – 600–999 eura
• Vrlo niska grupa – ispod 600 eura: Sjeverna Makedonija (584 €), Turska (558 €), Bugarska (551 €), Albanija (408 €), Moldavija (285 €) i Ukrajina (164 €).

Jasna geografska podjela

Mapa Evrope otkriva snažan jaz između zapadne i istočne Evrope. Najviše zarade bilježe zapadne i sjeverne zemlje, dok su balkanske i istočnoevropske države, uključujući većinu kandidata za EU, na dnu liste.

Kako navodi dr Sotiria Theodoropoulou iz Evropskog sindikalnog instituta (ETUI), viša produktivnost obično znači i više plate. Zemlje s razvijenim industrijskim, finansijskim i visokotehnološkim sektorima imaju veću produktivnost i snažniju pregovaračku moć radnika.

Kupovna moć mijenja sliku

Kada se zarade preračunaju u standard kupovne moći (PPS), razlike među državama značajno se smanjuju. Luksemburg, koji u euro iznosu ima 4,9 puta veću minimalnu platu od Bugarske, u PPS odnosu ima „samo” 2,3 puta veću.

Po PPS-u, najnižu minimalnu platu u EU ima Estonija (886), dok među kandidatima najgore prolazi Albanija (566). Zanimljivo je da nekoliko istočnoevropskih zemalja, uključujući Crnu Goru, Sjevernu Makedoniju i Tursku, u PPS rangiranju stoji bolje od pojedinih članica EU, poput Malte, Mađarske i Slovačke.

Kretanja u posljednjih godinu dana

Od januara do jula 2025. minimalna plata ostala je nepromijenjena u većini zemalja. Najveći rast bilježila je Sjeverna Makedonija (7,7%) i Grčka (6,1%), dok su najveći pad imali Turska (-21,2%) i Ukrajina (-9,9%) – uglavnom zbog kursnih razlika i inflacije.

Na godišnjem nivou, od jula 2024. do jula 2025, najveći rast među kandidatima imale su Crna Gora i Sjeverna Makedonija – preko 20%. U eurozoni je prednjačila Hrvatska (+15,5%), a slijedila Litvanija (+12,3%).

U Francuskoj rast je bio skroman (+2%), dok su Njemačka (+5,2%) i Španija (+4,4%) bilježile nešto bolje rezultate, ali uz realni pad kupovne moći zbog inflacije.