Međunarodni monetarni fond (MMF) upozorava Crnu Goru, ono što sva stručna javnost upozorava već godinama, da rast plata mora ići ukorak s rastom produktivnosti.

Ako se zarade naglo povećaju, bez pokrića u radu i proizvodnji, uvodi se rizik od inflacije, smanjene konkurentnosti i nestabilnih javnih finansija, kaže MMF. Na taj način programi „Evropa sad“ (1i 2), koji su donijeli povećanja minimalnih plata i penzija, kritikuju se jer su bili politička i populistička odluka, a ne vođeni ekonomskim pokazateljima produktivnosti.

Zajedno s tim, MMF preporučuje:

– ograničenje rasta plata u javnom sektor,

ukidanje neproduktivnih poreskih izuzeća (eufemizam za ukidanje i smanjenje doprinosa, odnosno to je poziv za vraćanje doprinosa), uravnotežen budžet bez većih probijanja rashoda, pronalaženje dodatnih prihoda (oko 5-6 % BDP-a) kako bi se pokrili rastući troškovi za penzije, zdravstvenu zaštitu, odbranu, klimatske promjene.

Posebno se naglašava potreba za reformom penzionog i zdravstvenog sistema, kako bi bili održivi jer se prepoznaju kao balast za rast javnog duga, odnosno da se finansiraju iz deficita tj. zaduženja.

To je razumljivo i laicima osim izgleda Ministarstvu finansija (MF) koje izvještaj čita kao pozitivan. Rast broja penzionera, uz činjenicu da se ukupno stanovništvo Crne Gore nalazi u stadijimu duboke demografske starosti, a pri smanjenoj stopi doprinosa za PIO može da znači samo jedno – da ćemo imati sve veći nedostatak potrebnih sredstava za penzije.

Takođe, godišnja stopa rasta zdravstvene potrošnje od 10%, koja je najveća u Evropi (inače više nego duplo veći rast u odnosu na par godina ranije), a vjerujem i šire, višestruko prevazilazi godišnji rast BDP. To znači da nema te ekonomije u svijetu koja bi ispratila toliki rast troškova u zdravstvu, što upućuje na još veći jaz između raspoloživih sredstava i potreba zdravstvenog sistema.

Osnovna poruka MMF je da rast plata bez produktivnosti i reformi penzionog i zdravstvenog sistema vodi ka daljoj inflaciji, rastu javnog duga i kolapsu ključnih socijalnih sistema.

Jedino ko može biti zadovoljan izvještajem u ovom trenutku je Centralna banka Crne Gore.