Glavni grad Podgorica, kao i opštine Pljevlja, Ulcinj i Danilovgrad tokom pandemije virusa kovid-19 donosile su odluke o pomoći privredi i građanima tokom epidemije, a da za to nijesu imale pravni osnov, na osnovu kojeg su donijete, već su bile ad hok i bez preciznih kriterijuma o opravdanosti ili pravednosti u dodjeli pomoći, pokazala je studija slučaja koju je uradila NVO Akcija za socijalnu pravdu (ASP). To je, kako ističu, moglo uticati na favorizovanje pojedinih privrednih subjekata, odnosno na uskraćivanje pomoći onima kojima je mogla bila potrebnija. Ističu da gotovo nijedna donijeta odluka nije prethodno bila upućena Agenciji za zaštitu konkurencije radi ocjene usklađenosti sa Zakonom o državnoj pomoći.

– Prvu odluku o dodjeli pomoći zbog kovid-19 epidemije Glavni grad Podgorica donio je bez ocjene nadležne Agencije za zaštitu konkurencije o usklađenosti te odluke sa Zakonom o državnoj pomoći. Pored toga, najmanje jedna donijeta mjera o pomoći nije imala pravni osnov u Pravilniku o listi pravila državne pomoći i kao takva je bila nezakonita – ukazuju iz ASP.

Istovremeno, kako ističu, najmanje jedna mjera nije imala pravni osnov u Pravilniku o listi pravila državne pomoći.

– Radi se o mjeri da Agencija za izgradnju i razvoj Podgorice isplati izvođačima radova avans u iznosu od pet odsto ugovorene vrijednosti radova za započete objekte. Mjera je obrazložena potrebom održavanja likvidnosti i kontinuitetom u izvođenju radova, ali to ničim nije obrazloženo. Imajući u vidu da su izvođači radova na tenderima dobili poslove, što podrazumijeva da su morali imati obezbijeđena sredstva za realizaciju radova, može se reći da je ova mjera predstavljala direktno favorizovanje izabranih izvođača kroz isplatu avansa – navode iz ASP.Gradonačelnik donosio odluke umjesto parlamenta

U ASP navode da je sve odluke o pomoći zbog kovid-19 epidemije gradonačelnik Podgorice donio pozivajući se na mjere Vlade i na odredbu iz Zakona o lokalnoj samoupravi, koja predsjednicima opština daje mogućnost da privremeno donose akte iz nadležnosti skupštine opštine, ako skupština nije u mogućnosti da se sastane ili je onemogućen njen rad, a njihovim nedonošenjem bi se ugrozio život građana ili imovina veće vrijednosti.

– Zakon o lokalnoj samoupravi obavezuje da se takve odluke dostavljaju na potvrđivanje lokalnim parlamentima na prvoj narednoj sjednici. I dok bi na proljeće 2020. godine, kada je u Crnoj Gori bilo veliko ograničenje kretanja, takve odluke mogle imati opravdanja, nejasno je zašto se istoj proceduri pristupilo i početkom 2021. godine, kada su lokalni parlamenti mogli zasjedati, makar i elektronski, a nije postojalo ograničenje kretanja kao godinu ranije – navode iz ASP.

Prema podacima Akcije, Glavni grad Podgorica nije izrađivao nikakve analize ili akte o procjeni efekata donijetih mjera za pomoć privredi i građanstvu zbog kovid-19 epidemije, time ni posebnih kriterijuma za njihovu dodjelu. Kako je objašnjeno iz Glavnog grada, na osnovu upita po Zakonu o slobodnom pristupu informacijama, odluke su donosili na osnovu paketa socio-ekonomskih mjera, koje je u toku 2020. godine u više navrata donosila Vlada, u cilju pružanja adekvatne podrške privredi i građanima.

– Opštine Pljevlja, Ulcinj i Danilovgrad donosile su odluke o podršci privredi i građanima zbog kovid-19 epidemije, ali ih nijesu dostavljale Agenciji za zaštitu konkurencije radi ocjene njihove zakonitosti kao državnih pomoći. Opština Petnjica nije donosila odluke o pomoći privredi i stanovništvu tokom kovid-19 epidemije – navode u ASP.

Dodaju da je Opština Pljevlja za subvencije zbog korone opredijelila 345.000 eura, a u odluci nigdje nije navedeno da će biti dostavljena Agenciji za zaštitu konkurencije, kao nadležnom organu za ocjenu zakonitosti dodijeljenih pomoći.

ASP je studiju slučaja izradila u okviru regionalnog Veber projekta o reformi uprave, čiji je partner u Crnoj Gori Institut Alternativa.