Foto: Pixabay –

Obim direktnih stranih investicija bio je prošle godine u zemljama Istočne i jugoistočne Evrope manji nego proteklih nekoliko godina, iako je bilo izuzetaka među koje spadaju i zemlje Zapadnog Balkana, pokazuje analiza Bečkog instituta za međunarodne ekonomske studije (WiiW).

U odnosu na 2023. godinu direktne strane investicije su prošle godine u širem regionu opale za približno četvrtinu, sa oko 100 milijardi na malo više od 75 milijardi.

Ekonomistkinja WiiW i autorka izvještaja Olga Pinđuk ocijenila je da su trendovi u širem regionu velikim delom posledica krize njemačke industrije i neizvesnosti oko politike američkog predsjednika Donalda Trampa.

Istovremeno se ocjenjuje da je u zemljama regiona došlo do strukturnih promjena i da u njima dosadašnji model ulaganja u proizvodnju kao pridruženu radionicu zapadnih kompanija polako gubi na značaju kao motor privrednog rasta.

Kada je riječ o investicijama, sa minusom od 24 odsto situacija je prošle godine bila loša i za članice Evropske unije u regionu. Posebno je pogođena bila Poljska (minus 48 odsto), a minus od 15 odsto zabilježila je i Rumunija. U Ukrajini pad investicija je iznosio 26 odsto, ali se to može i objasniti i vanrednom situacijom zbog ruske agresije.

Države Zapadnog Balkana zabilježile su plus od 17,4 odsto, predvođene Srbijom i Severnom Makedonijom, a i Turska je imala 5,5 odsto više direktnih stranih investicija nego 2023. godine.

Pozitivni izuzeci su i Češka (plus 7,9 odsto), Hrvatska (plus 38,7 odsto), Mađarska (plus 5,1 odsto), Litvanija (plus 28,8 odsto) i Slovačka, u kojoj je obim stranih direktnih ulaganja bio oko deset puta veći nego u godini koja je prethodila.

Rast u tim zemljama može se, međutim, objasniti i pojedinačnim velikim projektima koji izvitoperuju statistiku. Primjer za to su, kako navodi WiiW, ulaganja kineskih firmi u proizvodnju električnih automobila i e-baterija u Slovačkoj i Mađarskoj.

WiiW piše da, bez obzira na te izuzetke, ukupan trend pada stranih ulaganja ostaje nepromijenjen.

Naime, novi podaci o stranim grinfild investicijama pokazuju da se situacija i ove godine dodatno pogoršala. To se odnosi kako na broj najavljenih novih projekata, koji se u odnosu na prvi kvartal prošle godine smanjio za 26 odsto, tako i na obećani kapital, čiji je iznos manji čak 55 odsto u odnosu na isto tromjesečje prošle godine.

Trend u oblasti ugovorenih projekata i najavljenog kapitala iz prvih mjeseci ove godine, prema analizi WiiW, odnosi se na sve države Srednje, Istočne i Jugoistočne Evrope, uz nekoliko svijetlih tačaka među koje spadaju Albanija, Kosovo, Ukrajina, Letonija i još neke.

U odnosu na 2023. godinu direktne strane investicije su prošle godine u širem regionu opale za približno četvrtinu, sa oko 100 milijardi na malo više od 75 milijardi.

Ekonomistkinja WiiW i autorka izvještaja Olga Pinđuk ocijenila je da su trendovi u širem regionu velikim delom posledica krize njemačke industrije i neizvjesnosti oko politike američkog predsjednika Donalda Trampa.

Istovremeno se ocjenjuje da je u zemljama regiona došlo do strukturnih promjena i da u njima dosadašnji model ulaganja u proizvodnju kao pridruženu radionicu zapadnih kompanija polako gubi na značaju kao motor privrednog rasta.

Kada je riječ o investicijama, sa minusom od 24 odsto situacija je prošle godine bila loša i za članice Evropske unije u regionu. Posebno je pogođena bila Poljska (minus 48 odsto), a minus od 15 odsto zabilježila je i Rumunija. U Ukrajini pad investicija je iznosio 26 odsto, ali se to može i objasniti i vanrednom situacijom zbog ruske agresije.

Države Zapadnog Balkana zabilježile su plus od 17,4 odsto, predvođene Srbijom i Sjevernom Makedonijom, a i Turska je imala 5,5 odsto više direktnih stranih investicija nego 2023. godine.

Pozitivni izuzeci su i Češka (plus 7,9 odsto), Hrvatska (plus 38,7 odsto), Mađarska (plus 5,1 odsto), Litvanija (plus 28,8 odsto) i Slovačka, u kojoj je obim stranih direktnih ulaganja bio oko deset puta veći nego u godini koja je prethodila.

Rast u tim zemljama može se, međutim, objasniti i pojedinačnim velikim projektima koji izvitoperuju statistiku. Primjer za to su, kako navodi WiiW, ulaganja kineskih firmi u proizvodnju električnih automobila i e-baterija u Slovačkoj i Mađarskoj.

WiiW piše da, bez obzira na te izuzetke, ukupan trend pada stranih ulaganja ostaje nepromijenjen.

Naime, novi podaci o stranim grinfild investicijama pokazuju da se situacija i ove godine dodatno pogoršala. To se odnosi kako na broj najavljenih novih projekata, koji se u odnosu na prvi kvartal prošle godine smanjio za 26 odsto, tako i na obećani kapital, čiji je iznos manji čak 55 odsto u odnosu na isto tromjesečje prošle godine.

Trend u oblasti ugovorenih projekata i najavljenog kapitala iz prvih mjeseci ove godine, prema analizi WiiW, odnosi se na sve države Srednje, Istočne i Jugoistočne Evrope, uz nekoliko svijetlih tačaka među koje spadaju Albanija, Kosovo, Ukrajina, Letonija i još neke.