Foto: Pixabay

Izmjenama tog zakona predviđeno je da se opštinama u primorskoj i centralnoj regiji smanji udio u ustupanju prihoda od poreza na dohodak fizičkih lica, tako da će one umjesto 50 odsto dobijati 40 odsto od poreza naplaćenog od zaposlenih koji imaju prebivalište na njihovoj teritoriji. Sjevernim opštinama se taj udio smanjuje sa 100 odsto na 89 odsto, ali će se njima raspodijeliti 10 odsto tog poreza, naplaćenog u centralnoj i primorskoj regiji.

S obzirom na to da je mnogo veći broj radnika u ove dvije regije u odnosu na sjevernu, opštine na sjeveru, prema procjeni Ministarstva, dobiće 10 miliona više prihoda. Kako je navedeno, taj novac će se kao dotacije dijeliti sjevernim opštinama u skladu sa stepenom razvijenosti, o čemu će ministarstvo donijeti poseban podzakonski akt.

Opštine Tivat, Nikšić i Plužine izričito su protiv predloženih izmjena Zakona o finansiranju lokalne samouprave. Čelnici tih opština smatraju da će time doći do smanjenja već planiranih budžeta i da se time kažnjavaju uspješne opštine koje su mahom iz svojih budžeta finansirale ono što je trebalo država.

Prema riječima sekretara za finansije, imovinu i ekonomski razvoj Vuka Vukovića, u Kolašinu je u toku investicioni bum, a da izgradnju novih objekata u prethodnom periodu nije pratila izgradnja javne infrastrukture. U narednom periodu, tvrdi on, obaveze kolašinske lokalne uprave u oblasti poboljšanja javne infrastrukture, nametnute rapidnom izgradnjom, su velike.

“Takođe, Zakonom o planiranju i izgradnji hoteli visoke kategorije su oslobođeni plaćanja naknade za komunalno opremanje građevinskog zemljišta, pa je njihovom izgradnjom nastala obaveza obezbjeđivanja javne infrastrukture od Opštine, a opština je ostala uskraćena za prihod od te naknade. Iz tih razloga očekivao sam da će raspodjela sredstava, ostvarenih od ekonomskog državljanstva, biti pravednija i da će Kolašin dobiti veći iznos novčanih sredstava”, objašnjava Vuković.

Od ekonomskog državljanstva sve sjeverne opštine dobile su po jedan milion eura. Kolašinski sekretar za finansije tvrdi da na taj način “nijesu uvažene različite potrebe lokalnih zajednica i činjenica da se veliki broj tih projekata realizuje upravo na teritoriji opštine Kolašin”.

U okviru programa ekonomskog državljanstva na teritoriji opštine Kolašin uvršteno je sedam projekata iz oblasti turizma sa preko hiljadu soba u hotelima sa 4 i 5 zvjezdica. Riječ je o nekoliko stotina aplikacija, gdje je svaki aplikant imao obavezu da uplati iznos od 100.000 eura u fond za infrastrukturne projekte u manje razvijenim opštinama na sjeveru Crne Gore, podsjeća Vuković.

“Zbog toga, smatram da je zakonska izmjena pozitivna ali nedovoljna da bismo adekvatno odgovorili na izazove koje donosi investicioni bum u našem gradu. Očekujem da će Vlada u narednom periodu pružiti dodatnu podršku Opštini, kako bismo osigurali održivost lokalnih finansija i stvorili preduslove za dalji razvoj lokalne zajednice”, zaključuje Vuković.

Iz kabineta predsjednika Opštine Mojkovac Veska Delića kažu da izmjene Zakona jesu pozitvne, jer će povećati sopstvene prihode opštine, ali da treba imati u vidu i one prihode koje su lokalne samouprave u prethodnom periodu gubile, takođe zbog izmjena zakonske regulative. Podsjećaju da je ranije došlo do umanjenja prihoda od poreza na dohodak zbog realizacije Evrope sad i uvođenjem neoporezivog dijela zarade.

Time je država, podsjećaju, uzela prihode lokalnih samouprava i to po više osnova: porez na dohodak, prihodi od Egalizacionog fonda (koji se jednim dijelom akumuliraju iz poreza na dohodak) i prireza porezu na dohodak fizičkih lica. Iz Delićevog kabineta kažu da je to umanjenje prihoda lokalnih samouprava država pokušala da nadomjesti izmjenama zakona i povećanjem procenta ustupljenosti poreza na dohodak.

“Unazad, do 2021. godine, opštine sa juga i centralnog dijela imale su procenat ustupljenosti prihoda po osnovu poreza na dohodak od 12, dok im je zakonom koji je od tada na snazi ovaj procenat povećan na 50, a opštinama na sjeveru 100 odsto. Nesporno je da je povećanje na 50 odsto ustupljenosti tog poreza za južne opštine i opštine centralnog dijela donosilo značajne prihode, dok su opštine na sjeveru, i pored visokog procenta, imale skromnije prihode, imajući u vidu činjenicu da se porez na dohodak plaća po osnovu prebivališta poreskog obveznika i visine oporezivih prihoda”, kažu iz Delićevog kabineta.

Migracije utiču i na manju naplatu poreza

Objašnjavaju da “migracije stanovništva dovode do kontinuranog gubitka te vrste prhoda u sjevernim opštinama”. Činjenicu da će, izmjenama Zakona o lokalnoj samoupravi, za oko 10 milona eura prihodi biti umanjeni južnim, a povećani sjevernim opštinama, u Delićevom kabinetu ocjenjuju kao “pravičan pristup”.

Tvrde da “država na taj način pokazuje da sagledava efekte poreskih politika koje je ustanovila u prethodnom periodu i intervencijom dovodi do pravičnije preraspodjele prihoda i ravnomjernijeg regionalnog razvoja”.