Ministarstvo saobraćaja će do kraja ovog mjeseca potpisati ugovore sa Evropskom investicionom bankom (EIB) za rekonstrukciju pruge Golubovci – Bar, dok se potpisivanje kreditnog aranžmana sa Evropskom bankom za obnovu i razvoj (EBRD) očekuje početkom 2026. godine.

Ukupna vrijednost ovog projekta (bez PDV-a) iznosi 230,8 miliona, a pored kreditnih sredstava EIB-a u iznosu od 63 miliona projekat će se finansirati kombinacijom kredita EBRD-a u iznosu od 50 miliona i novcem iz Investicionog okvira za Zapadni Balkan (WBIF) u iznosu od 112,62 miliona eura, kao i sopstvenih sredstava u iznosu od 5,18 miliona eura.

Ugovori koji treba da se potpišu sa EIB-om usvojeni su na sjednici Vlade i riječ je o ugovoru o kreditu za 63 miliona eura i ugovoru o WBIF grantu od 112,62 miliona.

U cilju unapređenja željezničke infrastrukture i modernizacije pruge Vrbnica – Bar, Ministarstvu saobraćaja je kroz Investicioni okvir za Zapadni Balkan (ZIO), odobreno 112,62 miliona eura 8. decembra 2023. godine na sastanku Upravnog odbora ZIO. Taj novac namijenjen je za projekat rekonstrukcije pruge u dužini od oko 39,6 km otvorene pruge od stanice Golubovci do stanice Bar, 17 km staničnih kolosjeka i 6 km manevarskih kolosjeka (uključujući klizište Ratac i tunel Sozina).

Pruga Vrbnica – Bar predstavlja osnovnu željezničku liniju na teritoriji Crne Gore i dio je međunarodne željezničke linije Beograd – Bar, koja povezuje Crnu Goru i Luku Bar sa Zapadnim Balkanom i zemljama Centralne Evrope, odnosno sa Transevropskom transportnom mrežom (TEN-T) i koridorima VII i X. Zbog nedovoljnog održavanja, koje je dovelo do propadanja nadgradnje, brzina vožnje je smanjena na 70 km/h na najvećem dijelu dionice Golubovci – Bar. Pored toga, ograničenja od 20 km/h i 50 km/h uvedena su na dionicama zahvaćenim klizištima (između Sutomora i Bara, te između Virpazara i Sutomora).

“S obzirom da se investicionim grantom dodjeljuju sredstva za finansiranje 50% vrijednosti projekta, preostali iznos sredstava za realizaciju ove investicije neophodno je obezbijediti kroz zaključivanje ugovora o kreditu sa Evropskom investicionom bankom (EIB) i Evropskom bankom za obnovu i razvoj (EBRD). Ugovor sa EIB neophodno je zaključiti do kraja tekuće godine, dok će ugovor sa EBRD-om biti potpisan početkom 2026. godine”, navodi se u Vladinoj dokumentaciji.

Realizacija ovog projekta, kako je pojašnjeno, doprinijeće poboljšanju nivoa usluga, podsticanju modalnog preusmjeravanja sa drumskog na željeznički transport, unapređenju ukupne održivosti željezničkog sistema, kao i smanjenju troškova transporta.

U dokumentaciji piše da se kredit od 63 miliona eura može povući najviše u 12 tranši pri čemu minimalni iznos svake pojedinačne tranše iznosi pet miliona eura, izuzev u situaciji kada je preostali raspoloživi iznos kredita manji od navedenog iznosa. Rok raspoloživosti odnosno dostupnosti kreditnih sredstava iznosi pet godina od datuma potpisivanja Ugovora.

Kamatna stopa će se definisati prilikom svakog pojedinačnog povlačenja novca, pri čemu Crna Gora može za svaku tranšu izabrati fiksnu ili varijabilnu stopu.

“Varijabilna stopa formira se na osnovu relevantnog EURIBOR-a uvećanog za marginu i ažurira na početku obračunskog perioda (kvartalnog ili polugodišnjeg). Visina kamatne stope zavisi od uslova na međunarodnom finansijskom tržištu u momentu povlačenja. Dodatno, ugovor predviđa i mogućnost naknadne revizije ili konverzije kamatne stope za svaku tranšu posebno, u skladu sa utvrđenim pravilima i procedurama”, piše u dokumentaciji u kojoj se navodi da je očekivani rok završetka projekta kraj juna 2030. godine

Dalje se navodi da će se otplata kredita vršiti po tranšama, shodno amortizacionom planu koji će biti utvrđen za svaku tranšu pojedinačno. Prva rata otplate može dospjeti najranije 30 dana od planiranog datuma povlačenja tranše, a najkasnije šest godina od tog datuma, odnosno grejs period ne može biti duži od šest godina.

Posljednja rata otplate kredita može dospjeti najranije četiri godine, a najkasnije 25 godina od datuma povlačenja tranše, što ujedno predstavlja maksimalni rok otplate kredita.

Ova dionica željezničke pruge puštena je u rad krajem novembra 1959. godine i koristi se za putnički i teretni saobraćaj. Po tadašnjem projektu, maksimalna projektovana brzina bila bi 100 kilometara na čas, ali se zbog trenutnog stanja pruge ta brzina ne može postići pa je najveća trenutno od 70 do 80 kilometara na čas.

Ovaj projekat je dio proširenja koridora glavne trans-evropske mreže između susjednih zemalja, kako bi se Luka Bar bolje povezala sa tim koridorima i Srbijom, jer pruga trenutno ne zadovoljava uslove kao što su instalacije, brzina od 100 kilometara na čas i prijem teretnih vozova dužih od 750 metara.

Obnova pruge trajaće tri godine, ŽPCG sprema glavni projekat

Za realizaciju ovog projekta biće zadužena Željeznička infrastruktura Crne Gore (ŽICG) koja je ranije ovaj projekat najavljivala za ovu godinu. Međutim, ključni preduslovi nijesu ispunjeni – potpisivanje finansijskog sporazuma sa finansijerima projekta i izrada glavnog projekta.

“S obzirom na to da je za realizaciju projekta u planiranoj dinamici neophodno potpisivanje finansijskog sporazuma između države Crne Gore, EIB-a i EBRD-a, zatim definisanje konačnog obima radova od strane nadležnih institucija, kao i dobijanje pozitivnog izvještaja o reviziji glavnog projekta, u ovom trenutku nije moguće precizno odrediti vremenski okvir početka radova. Na osnovu informacija dobijenih od projektanta, očekuje se da će glavni projekat biti završen do kraja tekuće godine, dok se raspisivanje tendera za izbor izvođača radova predviđa za kraj ove ili početak naredne godine. Ako tenderski postupak rezultira izborom izvođača i zaključenjem ugovora, radovi bi trebalo da otpočnu u prvoj polovini 2026. godine”, rekli su za “Vijesti” u ŽICG-u u junu ove godine, dodajući da bi obnova pruge trajala tri godine.

Iz ove državne firme su pojasnili da se naredni koraci odnose na nastavak izrade glavnog projekta shodno instrukcijama datim u Elaboratu o procjeni uticaja na životnu sredinu, definisanje obima radova i finalno usaglašavanje tehničkih rješenja sa revidentom i relevantnim institucijama (Ministarstvo saobraćaja, Ministarstvo prostornog planiranja, urbanizma i državne imovine, Uprava za saobraćaj).

“Paralelno sa navedenim aktivnostima konsultant će raditi na pripremi tenderske dokumentacije. Kako bi se nastavilo s planiranom dinamikom realizacije projekta, neophodno je potpisivanje finansijskog sporazuma između Crne Gore, EIB-a i EBRD-a. Nakon što projektna rješenja, predviđena glavnim projektom, budu konačno usvojena i pozitivno ocijenjena od strane revidenta, u saradnji sa EIB-om i EBRD-om, a nakon potpisivanja Ugovora o kreditnom aranžmanu između EIB-a, EBRD-a i države Crne Gore, usaglasiće se procedura za raspisivanje tendera, kojom će biti definisan broj planiranih tenderskih postupaka. Po ispunjenu svih preduslova, planirano je da ŽICG sprovede kompletan tenderski postupak – shodno procedurama o nabavkama definisanim od strane EIB-a i EBRD-a”, kazali su iz ŽICG.