U trećem kvartalu 2025. godine Crna Gora je imala 317,2 hiljade aktivnog stanovništva, od čega je 285,3 hiljade (89,9%) zaposlenih i 31,9 hiljada (10,1%) nezaposlenih. U odnosu na prethodni kvartal broj zaposlenih je porastao 2,2%, dok je broj nezaposlenih smanjen 2,4%, pokazuju podaci Monstata iz Ankete o radnoj snazi (ARS).

Istovremeno, stanovništvo van radne snage (15–89 godina) iznosi 192,5 hiljada i u odnosu na prethodni kvartal je manje 2,7%.

Ključne stope: aktivnost 62,2%, zaposlenost 56,0%, nezaposlenost 10,1%

Za starosnu grupu 15–89 godina u Q3 2025 zabilježene su sljedeće stope:

• stopa aktivnosti: 62,2%
• stopa zaposlenosti: 56,0%
• stopa nezaposlenosti: 10,1%
• stopa stanovništva van radne snage: 37,8%

Muškarci brojniji u radnoj snazi i nezaposlenosti, žene dominiraju van radne snage

Struktura po polu pokazuje jasnu razliku između radne snage i neaktivnog stanovništva:

• Aktivno stanovništvo: 170,6 hiljada muškaraca (53,8%) i 146,6 hiljada žena (46,2%)
• Van radne snage: 111,6 hiljada žena (58,0%) i 80,9 hiljada muškaraca (42,0%)

Kod zaposlenih je raspodjela bliža: Zaposleni: 150,7 hiljada muškaraca (52,8%) i 134,6 hiljada žena (47,2%).

Ali kod nezaposlenih je jaz veći: Nezaposleni: 19,9 hiljada muškaraca (62,4%) i 12,0 hiljada žena (37,6%)

Najviše aktivnih i zaposlenih u dobi 25–49, a najviše neaktivnih među starijima

Monstat navodi da je najveći broj aktivnih u starosnoj grupi 25–49 godina: njih 194,2 hiljade. Najveći broj zaposlenih takođe je u grupi 25–49: 174,6 hiljada a u istoj grupi je i najveći broj nezaposlenih – 19,6 hiljada.

S druge strane, najviše stanovništva van radne snage je u grupi 65–89 godina: 88,3 hiljade.

Obrazovanje: radnu snagu nose srednjoškolci, ali udio visokoobrazovanih je visok

Obrazovna struktura radne snage u trećem kvartalu 2025. godine jasno pokazuje da crnogorsko tržište rada i dalje u najvećoj mjeri počiva na kadru sa srednjim obrazovanjem, ali i da se uloga visokoobrazovanih radnika kontinuirano učvršćuje.

Među aktivnim stanovništvom, više od polovine – 56,3 odsto – ima završeno srednje obrazovanje, dok 37,8 odsto čine osobe sa višim ili visokim obrazovanjem. Udio onih sa osnovnim obrazovanjem ili nižim stepenom obrazovanja iznosi svega 5,9 odsto, što ukazuje da je ova grupa u sve manjoj mjeri uključena u tržište rada.

Slična struktura prisutna je i kod stanovništva van radne snage, ali sa bitnim razlikama. Iako i ovdje dominiraju osobe sa srednjim obrazovanjem (57,6 odsto), znatno je veći udio onih sa osnovnim ili nižim obrazovanjem – čak 29,1 odsto. Nasuprot tome, svega 13,3 odsto neaktivnog stanovništva ima više ili visoko obrazovanje, što potvrđuje da viši nivo obrazovanja značajno povećava vjerovatnoću učešća na tržištu rada.

Kod zaposlenih je obrazovna struktura gotovo identična strukturi ukupne radne snage. Srednje obrazovanje ima 56,0 odsto zaposlenih, dok 38,3 odsto čine osobe sa višim ili visokim obrazovanjem, a samo 5,7 odsto zaposlene populacije ima osnovno ili niže obrazovanje.

Ni kod nezaposlenih ne dolazi do velikog odstupanja: većina, 58,6 odsto, ima srednje obrazovanje, dok je udio visokoobrazovanih relativno visok i iznosi 33,9 odsto. Osobe sa osnovnim ili nižim obrazovanjem čine 7,5 odsto nezaposlenih.

U cjelini posmatrano, podaci pokazuju da tržište rada u Crnoj Gori i dalje „najviše puni“ srednjoškolski kadar, ali istovremeno gotovo dvije petine zaposlenih ima više ili visoko obrazovanje. To je veoma visok udio za malu i uslužno orijentisanu ekonomiju i jasan signal da se pritisak na kvalitetna radna mjesta, konkurenciju među visokoobrazovanima i rast zarada nastavlja i u narednom periodu.

Zaposlenost koncentrisana u uslužnim djelatnostima

Struktura zaposlenosti u Crnoj Gori u trećem kvartalu 2025. godine pokazuje da dominantan dio radne snage čine klasično zaposleni radnici. Njihov udio iznosi 83,8 odsto ukupno zaposlenih, dok je 14,1 odsto samozaposlenih, što uključuje preduzetnike i osobe koje rade za sopstveni račun. Porodični radnici, koji rade bez formalne naknade u porodičnim biznisima, čine tek 2,2 odsto zaposlenih, što potvrđuje da je ovaj oblik angažmana marginalan u ukupnoj strukturi tržišta rada.

Posmatrano po sektorima, zaposlenost je izrazito koncentrisana u uslužnim djelatnostima, koje nose čak 76,5 odsto ukupne zaposlenosti. Industrija i građevinarstvo, odnosno nepoljoprivredne proizvodne djelatnosti, zapošljavaju 19,1 odsto radnika, dok je udio poljoprivrede, šumarstva i ribarstva svega 4,4 odsto. Ovakva raspodjela potvrđuje dugoročni obrazac crnogorske ekonomije u kojem su usluge – prije svega turizam, trgovina, saobraćaj, administracija i finansije – ključni generator zaposlenosti. Industrija i građevinarstvo ostaju drugi, znatno uži stub tržišta rada, dok poljoprivreda ima ograničen i sve manji značaj u formalno mjerljivoj zaposlenosti.

Kada je riječ o kvalitetu tržišta rada, posebno zabrinjava struktura nezaposlenosti po trajanju. Gotovo polovina nezaposlenih u trećem kvartalu 2025. godine posao traži dvije godine i duže. Ta grupa obuhvata 15,0 hiljada osoba, odnosno 47,0 odsto ukupno nezaposlenih. Još 23,2 odsto nezaposlenih, odnosno 7,4 hiljade ljudi, bez posla je između 12 i 23 mjeseca, dok 29,8 odsto, ili 9,5 hiljada osoba, posao traži kraće od godinu dana.

Ovi podaci ukazuju da je dugoročna nezaposlenost i dalje dominantan problem crnogorskog tržišta rada. Takva struktura najčešće upućuje na dublje, strukturne slabosti – prije svega nesklad između vještina koje radnici imaju i potreba privrede, izražene regionalne razlike u ponudi poslova, kao i ograničen broj stabilnih i kvalitetnih radnih mjesta izvan sezonskih i niskoprofitnih djelatnosti.

Monstat u saopštenju navodi da postoji prekid u vremenskoj seriji podataka (napomena uz ARS), te dodatno objašnjava definicije i razlike između anketne i registrovane nezaposlenosti (ZZZCG).

ARS mjeri status prema međunarodnim standardima (MOR/Eurostat) i uzorku, dok registrovana nezaposlenost dolazi iz evidencije Zavoda i zavisi od administrativnih kriterijuma i motivacije ljudi da se registruju.