Prvi Gačevići u pljevaljskom kraju nastanjeni su u Gačevića Dolini u Matarugama iz davnih vremena, gdje su njihova imanja donedavno okruživali manastir Dubočicu. Manastir je sada izmješten na obližnje uzvišenje zbog izgradnje akumulacije industrijske vode za potrebe termoelektrane u Pljevljima.
Prva raseljavanja su počela nakon onih gladnih godina u drugoj polovini 17. vijeka da bi početkom 18. vijeka ovi krajevi skoro ostali pusti. Pretpostavlja se da su zbog nemaštine nastale poslije toliko gladnih godina i veoma sporog oporavka mnogi žitelji u potrazi za hranom napustili ovo područje Gačevića Doline. Možda su tim putem nastavila i Jovanova braća Vasilije, Danilo, Vaso i Lazar kojima se krajem prve polovine 18. vijeka gube tragovi. Mnogo Gačevića naseljenih po Srbiji dolazilo je u Dolinu da bi nešto više saznalo o svom porijeklu izuzev toga da su tamo doseljeni iz pljevaljskog kraja. Nažalost niko im ništa podrobnije nije mogao kazati.
Sigurno je da se Aleksin sin Simo sa svojom ženom Bosiljkom, koji je bio u dobrim odnosima sa pljevaljskim begom Selmanovićem, prvi odselio u predio Jabuke, u mjesto Ranče.
Drugi Aleksin sin Antonije ostao je da živi u Dolini sa svojim sinovima Njegovanom i Stevom sve dok Stevo, po nagovoru svoje žene, nije ubio bratstvenika Savu 1864. godine. Takođe, uz pomoć svog brata Sima i bega Selmanovića, Antonije se sa svojim sinovima iseljava na Jabuku u Vlaku, u neposrednu blizinu svog brata Sima.
Nedugo poslije, takođe iz Doline, na Jabuku u Mostište, dolazi Lazar, unuk Aleksin od nekog preminulog sina ili sinovca, na imanje svoje žene Riste, rođene Šljukić, iz Ratkova Dola čija su se imanja protezala sve do Mostišta na Jabuci.
U Vrulji danas žive Gačevići, potomci Šula Gačevića iz Ranča, čiji se otac Stevo u Ranče doselio iz Doline poslije ubistva svog bratstvenika Save.
U Matarugama u zaseoku Komarice žive Gačevići čiji se predak Radovan, koji je rođen u Dolini tu doselio kod ujaka pošto je kao mali ostao siroče, negdje oko 1865. godine.
U Kozici danas žive Gačevići porijeklom iz Doline. Tamo su se odselili Bogdanovi sinovi Bogić i Antonije. Kasnije se Antonije odselio u selo Dobrinje, opština Bijelo Polje, sa sinovima: Savom i Ivanom. Savini su: Ljubomir, Dragoje, Blagoje i Ljuboje, a Ivanovi su: Obrad, Miloš, Milić i Vučić. U Kozici je ostao Bogić sa svojim sinovima Radom i Vulom. Radovi potomci su Stojan sa sinovima: Mileta, Novak, Milan i Rade. Pored navedenih Gačevića iz Doline, u Kozici danas žive i Gačevići potomci Janka, odnosno, Vula Gačevića sa Breze, Radovanovi sinovi: Ljubomir, Dragomir, Marko, Marinko i Milanko sa svojim potomcima. U Dolini su ostali da žive Bogdanovi sinovi Mile i Simeun.
U Tivtu sada žive potomci Sreta Milinkovog, sinovi: Radan, Dragan i Dragomir sa svojim porodicama, kao i potomci Desimira Milinkovog i njegove sestre Radojke. U Nikšiću žive potomci Slobodana Milinkovog, sinovi Zoran i Goran sa porodicama. U Požarevcu živi potomak Vukomana Milinkovog, Bojan sa porodicom.
U Podgorici sada žive porodice: Radoša Novičinog, Milovana Radomanovog, Nenada Matovog, Borisa Milevog, Radenka Radovog, Mirčete Prolovog, Miodraga-Miška Prolovog, Milinka-Miška Jovanovog, Dejana Milinkovog, Vukomana Radovanovog-Lalovog, Milenka-Cakana Lalevog i Milomira Jovičinog.
U Pljevljima žive porodice: Rada Novičinog, Vukojice Novičinog, Ratka Radevog, Mila Radovanovog-Lalevog, Momčila Komljenovog, Obrada-Mikana Komljenovog, Branka Obrenovog, Uglješe-Juga Milanovog, Vasa-Vaja Matovog, Boška Markovog, Darka Radišinog, Boriše Ilijinog, Momira Mihailovog i Nenada Mihailovog.
U Beogradu žive porodice: Miluna Vladovog, Grubana Milevog, Joka Petrovog, Ljubomira Jovičinog, Radomira Lazarevog, Milomira Radoševog, Vukomana Perkovog, Radana Dragovog, Dejana Radojičinog, Dragana Radojičinog (Lazarevac), Dušana Grubanovog, Branka Obrenovog, a u Prijepolju Milinka Milivojevog, Mila Radomanovog, Ranka Lazarevog, Draga Mihailovog i Ljubiša Milivojev.
U Aleksincu živi Branislav Boškov, a u Čačku Vladislav Boškov sa porodicama.
U Kragujevcu žive porodice: Jovana Ivanovog, Dobrila Ivanovog i Gorana Jovanovog.
U Sloveniji, u Murskoj Soboti, žive porodice: Milorada Markovog, Branka Miloradovog i Gorana Miloradovog.
U Slovačkoj, u Slovačkoj Bistrici, živi porodica Gavrila Komljenovog.
U Australiji u Sidneju je porodica Ivana Jokovog, a u Kaliforniji u Santa Klari porodica Aleksandre Jokove.
U Ovom doskorašnjem rasadniku plemena Gačevića, u Gačevića Dolini, sada, u prvom kvartalu 2012. godine, živi svega četrnaest stanovnika u deset domaćinstava, od ukupno četrnaest, čija je prosječna starost sedamdeset godina. Kuće Gačevića u Komaricama su sada zimi zatvorene i puste, u njima niko do ljeta ne boravi. Ukoliko se ovako nastavi tedencija življenja na selu, sudbinu napuštenih sela kao što su sela “Gačevići i Knež-Do” iz plemena Njeguši u kojima su nekada življeli Gačevići ili njihovi potomci, koji je objavila “Pobjeda” i koji je dat u prilogu ove monografije, doživjeti i Gačevića Dolina.
U opštini Plav u Gusinju žive Gačevići muslimanske vjeroispovijesti. Po navodima profesora Radojka Gačevića, pretpostavlja se da su Gačevići u Gusinju potomci Danojle Gačević iz Mataruga odnosno Kozice. Danojlu, kćerku Vula Gačevića 1902. godine nasilno je, kao djevojku, odveo neki Turčin u Gusinje i sa njom zasnovao bračnu zajednicu. Iz velike ljubavi prema lijepoj djevojci, njen muž odluči da mu djeca nose njeno prezime. Njenom otmicom Danojli se gubi svaki trag. Prema podacima Andrije Jovanovića “Plavsko gusinjska oblast” iz 1921. godine na strani 170, navodi da su Gačevići muslimanske vjeroispovijesti u Gusinje došli, zbog siromaštva, iz Kuča u prvoj polovini 18. vijeka. Upoređujući ova dva navoda vidi se da se radi o vremenskom neslaganju od oko sedamdeset godina.
Prema navodima Bogoljuba Gačevića dio bratstva Gačevića u Mataruge, na Brezu, deselio se s početka ili u prvoj polovini 18. vijeka. Tu su zauzeli napuštena imanja u zaseocima Breza i Dubrava, u blizini bratstvenika starinaca Gačevića u Dolini pored rijeke Ćehotine i njene desne pritoke Dubočice, koji su slavili istu krsnu slavu kao i pristigli bratstvenici. Mlađen Gačević u knjizi “Bratstvo Gačevića u Matarugama-Brezi” navodi da su na Brezu, krajem 18. vijeka, došla braća: Savić, Mićo, Đoko i Janko, najvjerovatnije iz Veljih Zalaza, naselivši se na Brezi, a kasnije su odatle naselili i Dubravu. Na Brezi danas žive Savićevi potomci, dok u Ljutićima na Dubravi, Ražištu i Liješću žive Mićovi i Đokovi potomci.
Preuzeto iz knjige GAČEVIĆI autora Radojka Đ. Gačevića
Objavljeno: 26. maja 2020. godine
Pročitajte još