Aktivnosti lokalne uprave bazirane su na rješavanje tri ključna problema – snabdijevanje vodom, upravljanje otpadnim vodama i smanjenje zagađenja vazduha u gradskom jezgru tokom zime. Tokom proteklih dvanaest mjeseci bili smo posvećeni kapitalnim projektima u tim oblastima, ali nijesmo zapostavili ostale prioritete među kojima su saobraćajna infrastruktura, urbano uređenje grada, javna rasvjeta, uređenja rječnih korita i svega što čini Pljevlja boljim mjestom za život – kaže predsjednik Opštine Igor Golubović sumirajući učinak između dva dana opštine.

Na koje projekte konkretno mislite?

U oblasti vodosnabdijevanja završili smo rekonstrukciju postrojenja Pliješ sa kojeg se napaja oko 60 odsto domaćinstava u gradu, raspisali tender i počeli radove na postrojenju za pripremu pitke vode Bogiševac gdje se izvode radovi koji će biti završeni u narednoj godini. Dogovorili smo sa državom i sa slovenačkom Agencijom za međunarodnu pomoć i finansiranje izgradnje postrojenja za pripremu vode Breznica.

Takođe smo otpočeli radove na prvoj i prioritetnoj dionici dovodnog cjevovoda Pliješ – grad, sa povratnim cjevovodom u Ulici Oslobođenja. Uporedo s tim završili i rekonstrukciju vodovodne instalacije u Ulici Vuka Karadžića, Zlatiborskoj, Boračkoj, Sutjesci. Nakon rekonstrukcije distributivnog cjevovoda u centralnom gradskom jezgru krenuli smo sa istim poslom u drugim djelovima grada.

Što je urađeno u oblasti upravljanja otpadnim vodama i zagađenja vazduha?

Riješili smo višegodišnji problem sa odvodom kanalizacije iz naselja Dolovi II, otpočeli radove na odvođenju atmosferske kanalizacije iz naselja Dolovi III, pustili u pogon i završili projekat odvođenja kanalizacionih voda iz jednog dijela naselja Židovići. Osposobili smo dio postojećih kolektora koji snabdijevaju postrojenje u Židovićima i uradili projektnu dokumentaciju i ugovorili radove na kanalizacionoj mreži u dijelu grada gdje je Mljekara, dok će u Kominima radovi početi naredne godine. Stavke u budžetu za 2022. godinu vezane za upravljanje otpadnim vodama i vodosnabdijevanje značajno su porasle, jer nas čeka ambiciozan plan.

Što se tiče smanjenja zagađenja vazduha u gradskom jezgru, sa UNDP smo u fazi realizacije projekta. Objavljen je tender za utopljavanje zgrada koje se griju iz kotlarnice u Skerlićevoj, a do kraja godine biće raspisan i za individualne objekte. Prije toga završili smo fasadu na zgradi Osnovnog suda, kao i fasadu na zgradi u kojoj se upravo nalazi kotlarnica. Zahvaljujući tim aktivnostima u narednom četvorogodišnjem periodu centar grada ćemo kompletno vizuelno osvježiti, a istovremeno značajno smanjiti potrošnju uglja.

Koliko je urađeno na seoskoj infrastrukturi?

Sa podjednakom pažnjom se odnosimo i prema ruralnom dijelu Pljevalja. Ove godine smo završili asfaltiranje 22 putna pravca, asfaltirali preko 10 kilometara lokalnih puteva, završili 12 vodovoda. Ojačali smo značajno komunalna preduzeća koja se bave seoskom infrastrukturom. Takođe, u saradnji sa Vojskom Crne Gore završili smo nasipanje i uređenje lokalnih kategorisanih i nekategorisanih seoskih puteva u dijelu opštine koji je dugo godina bio zapostavljen po tom pitanju – sela Krupice, Premćane, Vaškovo, Brajkovača, Pandurica i drugima koja gravitiraju tom dijelu opštine.

S druge strane, u dobroj komunikaciji sa poljoprivrednicima zaključili smo da je potrebno da se Opština značajnije uključi u rješavanje nekih problema koji, nažalost, zadnjih godinu, dvije ostaju neriješeni.

O kojim je problemima riječ?

Odnose se na to da su proizvođači mlijeka i sira izloženi smanjenju prihoda zbog povećanja troškova proizvodnje. U budžetu za narednu godinu planirano je uvećanje subvencija poljoprivrednim proizvođačima sa 300.000 eura na 450.000. Povećaćemo subvencije za proizvođače mlijeka sa tri na pet euro centi za litar predatog mlijeka, a uvešćemo novu agrobudžetsku stavku za proizvođače koji se bave preradom mlijeka na gazdinstvu. Očekuje nas dosta posla i na seoskom području, ali mislim i da građani prepoznaju principijelan, ali naglašeno senzibilan odnos prema razvoju poljoprivrede i unapređenju kvaliteta života na seoskom području.

Kako gledate na budućnost grada u svjetlu dekarbonizacije elektroenergetskog sektora?

Ta tema je prisutna u Crnoj Gori u zadnjih godinu na državnom nivou. Smatram da taj posao treba spustiti na lokalni nivo jer se dekarbonizacija prije svega odnosi na pljevaljski region i pljevaljsku opštinu. Tu, prije svega, mislim na ugroženost radnih mjesta u Rudniku uglja i Termoelektrani kojima prijeti gašenje zbog aktivnosti Crne Gore na putu ka EU. Naravno, te aktivnosti ne treba da budu zaustavljene niti usporene, ali ih treba prilagoditi potrebama opštine Pljevlja i građana Pljevalja.

Mi smo, na žalost ili na sreću, prilično zavisni od rada energetskog sektora, u Pljevljima je direktno ili indirektno zaposleno preko 3.500 ljudi i gdje opština ubira od tih preduzeća ne manje od 40% svojih prihoda po raznim osnovama. Zato smatramo da put ka dekarbonizaciji u Crnoj Gori mora biti značajno vremenski duži i nikako kraći od 15 godina. Naravno, ne treba za tih 15 godina biti opušten, već izraditi strategiju kako ćemo pljevaljsku privredu, ali i lokalnu upravu okrenuti ka valorizaciji potencijala kojih Pljevlja imaju napretek. Podsjetiću da je 40 odsto šumskog bogatstva Crne Gore ovdje, da je 15 odsto poljoprivrednog zemljišta države u našoj opštini, da je potencijal za razvoj turizma ogroman i da ima potencijala za razvoj drugog rudarstva koje za proizvod nema vađenje uglja. U svakom slučaju, Opština će biti partner i Rudniku uglja i Termoelektrani na putu zelene tranzicije. Siguran sam da ćemo primorati Vladu da uvaži interese Pljevalja i Pljevljaka i da taj proces bude maksimalno prilagođen interesu lokalne zajednice.

Šta je sa projektom ekološke rekonstrukcije Termoelektrane?

Opština je izuzetno zainteresovana za ekološku rekonstrukciju Termoelektrane. Zašto, zato što se tako kompletno zaustavlja negativan ekološki uticaj njenog rada na lokalnu zajednicu. Dakle, kada završimo ekološku rekonstrukciju Termoelektrane, njen uticaj na vazduh, na vodu i na zemljište će biti sveden na nivo kakav je i u svim evropskim zemljama. Takođe, u okviru projekta ekološke rekonstrukcije radi se toplotni izvor za grijanje grada. Taj projekat vodi Elektroprivreda u dogovoru sa Opštinom Pljevlja, tako da sam siguran da će kolege iz EPCG posao ekološke rekonstrukcije dovesti do kraja, iako se u svakom investicionom projektu dešavaju problemi i dodatni troškovi. Takođe, siguran sam i da će Vlada, odnosno nadležna ministarstva razumjeti potrebu za određenim modifikacijama projekta i dovesti ga do kraja.

Spomenuli ste, između ostalog, potencijale opštine u turizmu. U kojoj fazi je projekat Borovičkog jezera, koji je privukao veliku pažnju javnosti?

Jedna od šansi Pljevalja u energetskoj tranziciji je i projekat korišćenja potencijala Sportsko – rekreativne zone Borovičko jezero. Tokom 2021. godine uradili smo idejno arhitektonsko rješenje, sad smo u fazi projektovanja sportske zone. Zaštitili smo Borovičko jezero od dalje eksploatacije uglja i mislim da u dobroj komunikaciji i sa Vladom i sa potencijalnim privatnim investitorima relativno brzo možemo projekat dovesti do kraja. Ono što je izvjesno je da smo predlogom budžeta za 2022. godinu predvidjeli skoro pola miliona eura za građevinske radove na tom lokalitetu, konkretno za sportske sadržaje, saobraćajnice i parkinge kao i objekte od opšteg značaja uz izgradnju elektro i hidro infrastrukture. To jezero je dragulj za koji je dosta Pljevljaka svjesno koji ono potencijal ima i da ćemo zajednički valorizovati potencijal jezera nastalog rudarenjem preko 20 miliona tona uglja. Što se tiče planiranih radova na obalama jezera, oni će biti minimalni, a gro aktivnosti je u dijelu sportske zone i dijelu brda gdje se ranije nalazila upravna zgrada kopa na Borovici.

Demografski podaci za sjever Crne Gore su poražavajući. Što lokalna uprava radi ili planira da uradi kako bi zaustavila odliv stanovništva, posebno mladih ljudi?

Tačno, ti podaci su takvi i nijesu od juče, isti su zadnjih desetak, petnaest godina. Zašto?! Iz više razloga, jedan od njih je opšti trend na Balkanu kretanja stanovništva od manjih sredina ka većim, i sa oboda Evropske zajednice ka centru Evrope i slično. Ali to, naravno, ne opravdava brojke koje imamo u Pljevljima sa smanjenjem broja novorođenčadi i sa smanjenjem broja mladih u Pljevljima. Što preduzimamo? Idemo u dva pravca. Prvi je podrška biznisima, preduzetnicima, Turističkoj organizaciji gdje iz godine u godinu uvećavamo sredstva za preduzetnike, za preduzetnike u turizmu, za žensko preduzetništvo i sl… Ove godine smo dobili projekat sa Evropskom komisijom za podršku preduzetnicima, malim i srednjim preduzećima gdje ćemo skoro 250.000 eura uložiti naredne godine u promociju zapošljavanja i novih biznisa u vidu grantova između 4.000 i 40.000 eura. Ono što je loše u Pljevljima je da je većina mladih okrenuta ka Rudniku uglja i Termoelektrani u nadi da će tu naći zaposlenje. To nije dobro, dobro je da mladi pokušaju da sami uzmu stvar u svoje ruke, da ne čekaju da se neko drugi bavi njihovim poslom, da stvore uslove da sebe zaposle jer je u mikro, malim i srednjim preduzećima budućnost biznisa u Crnoj Gori.

S druge strane, jako bitno je što lokalna uprava radi u promociji bavljenja sportom, kulturom, zdravim stilovima života i podršci mladima. Pljevlja su prepoznata kao grad koji ima dobre programe, čak devet programa je za mlade, preko dvadeset za podršku sportu, petnaestak za kulturu. Takođe, razvijamo i aktivnosti koje su vezane za podršku određenim udruženjima studenata. Recimo, imamo već tradicionalnu Inženjersku školu nauke koja se iz godine u godinu omasovljava.

Treba pomenuti i da je Opština bila značajan partner resornom ministarstvu na izgradnji i završetku vrtića u naselju Guke i da očekujemo vrlo brzo otvaranje tog objekta. Uglavnom, trudimo se da kroz različite sfere promovišemo Pljevlja kao dobro mjesto za život.

Koliko se pažnje posvećuje ulaganjima u sport i sportsku infrastrukturu?

Iz godine u godinu povećavamo izdvajanja za sport. Imamo 22 budžetske stavke koje se odnose na ulaganja u sport. Povećavamo sredstva, prije svega za finansiranje rada sportskih klubova, naredne godine biće 20 odsto veća nego u prethodnoj, a 2021. su bila 15 odsto veća nego godinu prije. Investirali smo dosta novca u izgradnju i obnavljanje sportske infrastrukture. Uradili smo sportska igrališta kod Gimnazije, kod škole u Kominima, u Gagovića imanju. Naredne godine ćemo izgraditi novu trim stazu na Stražici, osvijetliti trim stazu u parku Vodice, osvježiti kompletan park, dodatno ulagati u sportska igrališta u naselju Ševari, izgrađivati sportska igrališta u ruralnom području.

Pojedina gradska preduzeća bila su u velikim problemima. Kakva je situacija sada, da li su stala na ,,zelenu granu“?

To je svakodnevna borba. Stanje u komunalnim preduzećima je naslijeđeno od prije deceniju i više. Taj problem nije dugo godina rješavan i došli smo do kulminacije prije dvije godine. Strateškim pristupom u rješavanju i principijelnim odnosom uspjeli smo da, neću reći da ta preduzeća dovedemo na ,,zelenu granu“, ali smo doveli u stanje da mogu da brinu sami o sebi, bar dio njih. Nažalost, dva preduzeća su pošla u stečaj, jedno je izašlo iz stečaja kroz reorganizaciju, ali recimo Čistoća je u dobroj kondiciji, Vodovod je na ivici, ali se trudimo da ga osnažimo, Lokalni putevi su u relativno dobroj kondiciji, Grijanje funkcioniše. Ono što je naša obaveza u skladu sa zakonom jeste da ih podržavamo u dijelu osnaživanja nabavkom opreme. Komunalno preduzeće i Lokalni putevi su preporođeni po pitanju mehanizacije, nabavili smo im novi utovarivač, dva kamiona, vozilo za odvoženje putara. Oni su nabavili iz zarađenih sredstava noseću prikolicu tako da je preduzeće potpuno osposobljeno da može da kvalitetno obavlja posao. Naravno, od menadžmenta i od radnika zavisi njihova budućnost.

Slična situacija je i sa DOO Čistoća. Grad je čist, funkcioniše parking servis, Zelenilo radi izvrsno, gradska rasvjeta je obnovljena i urađena nova i to je sve proizašlo iz dobrog, iskrenog odnosa na relaciji Opština – Čistoća s jedne strane, a s druge ulaganja Opštine u nabavku opreme.

Što se tiče Grijanja, tu se stalno borimo sa cijenama, brojem zaposlenih, ali uglavnom i tamo više – manje ide u redu, prije svega zahvaljujući radnicima iz proizvodnje i novom rukovodstvu. Rovito je u Komunalnim uslugama, oni su stalno pod finansijskom pažnjom Opštine kako ne bi bio ugrožen plan reorganizacije.

Dakle, strateškim promišljanjem, filigranskim finansijskim odlukama i principijelnim odnosom smo sanirali dosta problema i na putu smo da dobijemo komunalna preduzeća onakva kakva bi trebalo da budu – servis građana, finansijski i poslovno održiva i sa cijenama prilagođenim onome što su stvarne potrebe, a ne da bi zadovoljili svoje troškove koji su često preveliki.

Lokalna uprava dosta pažnje posvećuje i socijalnoj politici?

Trinaest budžetskih linija je opredijeljeno za socijalne aktivnosti, a za narednu godinu planiramo nove koje će biti uvećane i vodiće jačoj saradnji sa Crvenim krstom. Program gerontodomaćica je prepoznat kao uspješan u Crnoj Gori, osnažićemo ga dodatno finansijski kako bi aktivnosti proširili i na prigradska naselja. Takođe, uvodimo nove servise kao što je narodna kuhinja i ,,dobar komšija“ u okviru kojeg ćemo preko volontera i aktivista Crvenog krsta obavljati neke sitnije usluge onima kojima je to potrebno, kao kada smo kao djeca pomagali komšijama u rješavanju svakodnevnih problema.

Nastavićemo da budemo posebno senzitivni prema onima kojima je potrebna dodatna pomoć. Naš Dnevni centar je prepoznat u državi kao dobra ustanova. Ove godine su ojačani i u dijelu pružanja usluga za starija lica sa invaliditetom…

Kako lokalna uprava funkcioniše u uslovima epidemije?

Trudili smo se da funkcionisanje lokalne uprave u uslovima epidemije prilagodimo onome što je realno i što je moguće. Prije svega, ulažemo značajna sredstva u digitalnu transformaciju. Digitalna transformacija je od esencijalnog značaja za funkcionisanje svake uprave. Značajno smo ojačali IT sektor u opštini, uveli dosta novih servisa građanima, a sa druge strane kroz optimizaciju rada lokalne uprave smanjili smo troškove za plate – sa 280 zaposlenih koliko ih je bilo prije nekoliko godina došli smo na 236.

Na kraju, kako ste zadovoljni radom lokalne uprave u ovom periodu između dva praznika?

Mogu reći da sam djelimično zadovoljan urađenim u protekloj godini. Dakle, ne potpuno, jer smo mogli uraditi mnogo više, prije svega što se tiče realizacije kapitalnog budžeta. Mislim da građani primjećuju da je dosta projekata realizovano, ali da je dosta projekata ostavljeno za realizaciju krajem godine. Imamo nekoliko jako bitnih tendera sada u toku, što je možda moglo da bude ranije. Takođe, neopravdano dugo su trajale aktivnosti na sanaciji nekih ulica posebno poslije rekonstrukcije vodovodnih instalacija, što nije zavisilo od nas zato što isporučioci asfalta nijesu mogli na vrijeme to da isporuče.

Zadovoljan sam aktivnostima koje smo dali na podršci sportu, kulturi, zadovoljan sam što Dom kulture napokon radi u punom kapacitetu, što je grad čist, što je urbano uređenje centra grada završeno. Uglavnom, dosta je urađeno, čeka nas još dosta posla, a koliko smo uspješni bili u pravom smislu reći će građani naredne godine u maju.

Za dvije godine otplatili osam miliona duga

Kakva je finansijska situacija u opštini?

Finansijska situacija je stabilizovana i možemo reći da je budžet za 2022. godinu pripremljen na način koji je potpuno drugačiji od ranijih godina, oslobođen pritiska uzimanja i isplate kredita, obaveza prema Poreskoj upravi, prema Elektroprivredi. Došli smo u poziciju da mukotrpan rad na polju finansijske stabilizacije od 2019. daje rezultate – ove godine povećaćemo ulaganja u kapitalne projekte, razvoj kulture i sporta, socijalna davanja, ali i unaprijediti komunalne infrastrukture, čistoću i odnos prema selu.

Zaključiću da smo ove godine izmirili sve dospjele poreske obaveze, koje su prije nekoliko godina iznosile od 3.000.000 eura, dospjeli dug prema EPCG od 3.500.000 eura izmirujemo u ratama. Dug od 1,5 miliona eura komunalnim preduzećima i ustanovama smo sveli na minimum, sve obaveze prema dobavljačima izmirili, tako da u narednu godinu ulazimo relaksirani od pritiska.

Inače, u zadnje tri godine dospjele obaveze Opštine su sa 8.000.000 eura smanjene na oko 500.000 eura. Kompletna dugovanja Opštine koja su 2019. godine bila 18 miliona eura sada su svedena na manje od 10 miliona i većinom su dugoročne obaveze.

Budžet za 2022. najveći u posljednjih deset godina

U toku je javna rasprava o Nacrtu budžeta za narednu godinu. Kakva je projekcija budžeta?

Budžet je planiran na 20.610.000 eura i najveći je u zadnjih deset godina. Realno je planiran zato što smo se nekoliko godina približili tome da prihodna strana bude jednaka planiranoj rashodnoj.

Budžet je i ambiciozan u dijelu kapitalnog budžeta oko 9,3 miliona eura, ostatak je na operativnom dijelu. Dosta novih stavki je uvedeno. Krenuli smo u rješavanje strateških problema u Pljevljima, s druge strane idemo u jačanje komunalnih preduzeća, povećanje ulaganja u održavanje seoske infrastrukture, povećanja ulaganja u asfaltiranja lokalnih puteva, povećanje ulaganja u subvencije poljoprivrednim proizvođačima. Planirano je i značajno povećanje ulaganja u kulturu, što znači da imamo želju da djelujemo u svim pravcima.

Da li ćete uspjeti sve to da realizujete?

Da li ćemo uspjeti zavisi i od nas, ali i od faktora na koje mi ne možemo da utičemo. Često tenderi traju previše dugo, često žalbe obaraju tender, često su izvođači loši. Ponekad i u okviru opštine nemamo dovoljno kapaciteta da određene aktivnosti sprovedemo, epidemija je još tu. Imamo najbolju namjeru, a da li ćemo uspjeti u ovome što radimo to ćemo vidjeti. Svakako, iduće godine nas očekuju lokalni izbori pa će građani procijeniti da li radimo dobro ili loše.