Potrošači električne energije u Crnoj Gori u prošloj godini platili su preko 50 miliona zbog tehničkih gubitaka na prenosnoj i distributivnoj mreži, pokazuju podaci koje su dostavili iz Crnogorskog elektrodistributivnog sistema (CEDIS) i Crnogorskog operatora prenosnog sistema (CGES).

U distributivnom sistemu gubici su iznosili 328,4 GWh, a u prenosnom 143,23 GWh, što je u novcu za distributivnu mrežu koštalo nešto manje od 32 miliona, a za prenosnu mrežu 18,8 miliona eura.

Ukupni gubici u distributivnom sistemu u 2024. godini iznosili su 10,51 odsto, dok su u prenosnom sistemu bili 1,56 odsto.

Iz CEDIS-a su nam kazali da su gubici u elektrodistributivnom sistemu jedan od ključnih elemenata koji ukazuje na stepen ekonomičnosti poslovanja i kvaliteta obavljanja djelatnosti distribucije električne energije.

– Iz tog razloga, smanjenje nivoa gubitaka električne energije u distributivnoj mreži (DM) jedan je od prioritetnih poslovnih ciljeva CEDIS-a. S tim u vezi bismo naglasili da je procenat gubitaka u DM u konstantnom padu, a da je u 2024. godini bio na rekordno niskom nivou i iznosio je 10,51 odsto, što je značajno smanjenje u odnosu na, recimo, 2019. godinu, kada su oni iznosili 13,1 odsto. Gubici električne energije u distributivnom sistemu jednaki su razlici energije koja je ušla u mrežu i energije predate (fakturisane) kupcima i dijele se na tehničke i komercijalne. Regulatorna agencija za energetiku odobrava trošak nabavke samo opravdanih (tehničkih) gubitaka dobijenih na osnovu studije gubitaka, dok ostali komercijalni gubici padaju isključivo na teret CEDIS-a – kazali su iz te energetske kompanije.

Električna energija za pokrivanje gubitaka u distributivnom sistemu za 2024. godinu nabavljena je po cijeni od 100,59 €/MWh.

– Ukupni trošak nabavke električne energije za pokrivanje gubitaka u 2024. godini iznosio je nešto manje od 32 miliona eura – naveli su iz CEDIS-a.

Iz operatora prenosnog sistema, CGES-a, kazali su nam da su troškovi po osnovu nabavke gubitaka iznosili 18.763.343 eura.

– Potrebno je napomenuti da su gubici u prenosnom sistemu zapravo tehnički gubici, koji su neizbježni u sistemu prenosa električne energije. Iz ukupne sume gubitaka u prenosnom sistemu izdvajaju se gubici nastali po osnovu tranzita koji su u 2024. godini iznosili 33,348 GWh (23,3 odsto od ukupnih gubitaka). Po tom osnovu, CGES je prihodovao 5.333.682 eura od strane drugih operatera prenosne mreže, pa se za isti iznos umanjuju troškovi gubitaka koji snose korisnici prenosnog sistema. Procenat gubitaka električne energije u odnosu na energiju koja je ušla u prenosni sistem (9225,6 GWh), iznosio je 1,55 odsto. Ako uporedimo ovo sa procentom gubitaka u ostalim prenosnim sistemima evropske interkonekcije, možemo slobodno istaći da je ovo odličan rezultat koji je posljedica dobrog i efikasnog upravljanja prenosnom mrežom – istakli su iz CGES-a.

Gubici se smanjuju iz godine u godinu

Važno je istaći da se stepen opravdanih gubitaka u distributivnom sistemu isključivo odnosi na tehničke gubitke, tj. da korisnici distributivnog sistema u Crnoj Gori ne snose troškove netehničkih (komercijalnih) gubitaka u distributivnom sistemu.

– Stepen gubitaka u distributivnom sistemu nastavlja tendenciju pada i u 2024. godini. Ukupni gubici u distributivnom sistemu smanjeni su sa 22,76 odsto, koliko su iznosili 2007. godine, na 10,51 odsto, koliko su iznosili u 2024. godini. Smanjenje ukupnih gubitaka prvenstveno se može pripisati realizaciji projekta ugradnje novih brojila sa daljinskim očitavanjem. Prilikom implementacije navedenog projekta vršena je i rekonstrukcija mreže, što je za posljedicu imalo i smanjenje tehničkih gubitaka. Dok je neminovnost pojave tehničkih gubitaka potvrđena fizičkim zakonom, za distributivne sisteme je karakteristična i pojava netehničkih gubitaka. Kupci električne energije u Crnoj Gori snose isključivo troškove dozvoljenih (tehničkih) gubitaka, čime je pojačan motiv CEDIS-a da eliminiše postojanje netehničkih gubitaka, odnosno da ukupne gubitke svede na nivo dozvoljenih – precizirano je u izvještaju o stanju energetskog sektora za 2024. godinu, koji je Regulatorna agencija za energetiku dostavila Skupštini.