Broj predškolske djece koja su vakcinisana makar s jednom dozom MMR vakcine u Crnoj Gori na istorijskom je minimumu, čime se stiču uslovi za izbijanje epidemije morbila tokom pandemije koronavirusa, što bi bilo pogubno za javno zdravlje

Skoro trećina građana Crne Gore (29%) vjeruje u u teoriju zavjere da ljekari i vlada i dalje žele da vakcinišu djecu iako znaju da vakcine izazivaju autizam i druge psihološke poremećaje. To je pokazalo istraživanje koje je u martu ove godine sprovela istraživačka agencija Ipsos, na nacionalno reprezentativnom uzorku, uz podršku Britanske ambasade u Podgorici i UNICEF-a.

U ovu teoriju zavjere češće vjeruju roditelji koji ne vjeruju ljekaru svog djeteta i koji kažu da, kada bi danas dobli bebu, ne bi željeli da ona primi MMR vakcinu.

UNICEFov mladi reporter Emir Drešević bavio se provjeravanjem tačnosti teze da MMR vakcina izaziva autizam kod djece i zaključio da je netačna. Svi zainteresovani građani mogu pročitati njegovu analizu na sajtu UNICEF-a Crne Gore.

Naime, od epidemiologa Senada Begića saznao je da je ova dezinformacija posljedica angažovanosti engleskog gastroenterologa Endrua Vejkfilda, koji je devedesetih godina prošlog vijeka, prilikom prikaza 12 pacijenata, utvrdio da određena vakcina dovodi do promjena u crijevima koje za posljedicu imaju povećanu propustljivost crijeva za razne štetne sastojke iz hrane i okruženja. Kasnije se ispostavilo da je doktor Vejkfild tokom sprovođenja svog rada imao značajnu direktnu finansijsku korist, kao i da je nekoliko mjeseci prije studije registrovao sopstvenu vakcinu protiv iste bolesti kao vakcina koju je optužio da je štetna. Dokazano je da se radilo o „nečasnom i neodgovornom objavljivanju istraživanja”, koje je za posljedicu imalo da naučni časopis The Lancet javno povuče članak, uz napomenu da su podaci i određeni elementi rada bili izmišljeni i falsifikovani. Vejkfild je izgubio licencu za rad u Velikoj Britaniji i danas se smatra vodećim ’lažnim ekspertom’ koji i dalje zarađuje ogromne svote novca od medijskog publiciteta i javnih nastupa koji nemaju veze s medicinom i naukom.

Specijalista dječje i adolescentne psihijatrije dr Ivan Krgović, iz Centra za autizam, objasnio je mladom reporteru UNICEF-a Emiru Dreševiću da su rađene studije na velikom broju djece, koja su praćena tokom više godina, i da nije pronađena povezanost između MMR vakcine i pojave autizma kod djece.

Istraživanje javnog mnjenja koje je Ipsos nedavno sproveo u Crnoj Gori pokazalo je da je od ključnog značaja jačanje povjerenja u naučne i zdravstvene institucije. Naime, u teoriju zavjere da vakcine izazivaju autizam i druge psihološke poremećaje više vjeruju građani koji ne vjeruju u nauku, niti imaju poverenja u zdravstvene ustanove i Univerzitet, ali vjeruju u teorije zavjere o koronavirusu i ne bi se vakcinisali protiv koronavirusa.

Takođe, ovo istraživanje ukazuje na neophodnost jačanja medijske pismenosti građana, jer u u teoriju zavjere da vakcine izazivaju autizam i druge psihološke poremećaje više vjeruju oni koji su bili izloženi velikom broju netačnih informacija o koronavirusu i koji se često osjećaju frustrirano kada pokušavaju da nađu informacije na ovu temu.
U ovom istraživanju uočava se i to da u teorije zavjere češće vjeruju ljudi s neprijateljskim stavom prema onima koji imaju drugačije mišljenje. Naime, u teoriju zavjere da vakcine izazivaju autizam i druge psihološke poremećaje češće vjeruju ljudi koji su prekinuli prijateljstvo zbog različitih stavova, kao i oni koji vole da se njihovo mišljenje razlikuje od drugih jer se tako osjećaju jedinstvenima.

Koliko je značajno podsticati javnu debatu na ovu temu ukazuje činjenica da je broj predškolske djece koja su vakcinisana makar s jednom dozom MMR vakcine u Crnoj Gori na istorijskom minimumu, čime se stiču uslovi za izbijanje epidemije morbila tokom pandemije koronavirusa, što bi bilo pogubno za javno zdravlje.

Nacionalno reprezentativni uzorak za ovo istraživanje obuhvatio je 821 ispitanika starosti 18 ili više godina širom zemlje. Prikupljanje podataka obavljeno je u periodu od 24. do 26.marta ove godine, putem telefonske ankete, tj. upitnika čije je prosječno trajanje bilo 20 minuta. Ključni nalazi ovog istraživanja dostupni su na sajtu UNICEF-a u Crnoj Gori.