Kvalitet vazduha u Crnoj Gori kontroliše se na devet mjernih stanica, u sedam gradova, ali problem sa zagađenjem najprisutniji je u Pljevljima, Bijelom Polju, Podgorici i Nikšiću. U Agenciji za zaštitu prirode i životne sredine za „Dan“ ističu da zagađenje vazduha kao jedan od najvećih zdravstvenih izazova u centralnom i sjevernom dijelu zemlje traži konkretnu saradnju i uključivanje državnih institucija, lokalne uprave, civilnog sektora i građana.

– To će, uz angažovanje ekološkog inspektora i set urgentnih i dugoročnih mjera, koje Vlada planira sa lokalnom upravom, doprinijeti da se bolje isprati stanje i pravovremeno reaguje na problem koji odavno utiče na život stanovništva i funkcionisanje gradova u kojima su evidentirane visoke koncentracije zagađujućih materija. Agencija će u narednom periodu u saradnji sa Zavodom za hidrometeorologiju i seizmologiju uspostaviti prezentovanje stanja kvaliteta vazduha u okviru redovnih meteo-biltena u medijima – kažu u Agenciji, na čijem je čelu Milan Gazdić.

Kako ističu, bez sumnje, toplifikacija Pljevalja je projekat koji bi doveo do poboljšanja kvaliteta vazduha u tom gradu, ali taj projekat zahtijeva širu, međuresornu saradnju, a ozbiljnost u realizaciji tog projekta podrazumijevala bi i inkluzivan pristup.

– Zatim nastavak subvencionisanja ekološki prihvatljivijih goriva za grijanje domaćinstava (briketi i pelet), maske koje su stanovništvu preporučene jesu maske N95 koje po specifikacijama mogu da zadrže čestice od dva do pet mikrometara. Vjerujemo da će Institut za javno zdavlje tu mjeru pridružiti onima koje su već dostupne. U skladu sa mogućnostima države i organa lokalne uprave, preporuka je i ekološko energetski efikasno opremanje objekata, zamjena stolarije i izrada izolacije, čime bi se smanjila potrošnja energenata potrebna za zagrijavanje prostorija, ne vršiti spaljivanje bilo koje vrste otpada (posebno plastike i sličnih derivata) u ložištima, jer su njihovi produkti sagorijevanja visoko kancerogeni, umjesto uglja i sirovog drveta koristiti ekološki prihvatljivija goriva (pelet i brikete), voditi računa o vozilima – redovno ih servisirati i održavati, koristiti alternativne vrste prevoza (biciklo), kao i javni prevoz gdje je god to moguće – istakli su u Agenciji.

Podsjećaju, takođe, da će se sa otpočinjanjem ekološke rekonstrukcije TE „Pljevlja“ i ugradnjom sistema za desumporizaciju i denitrifikaciju emisije sumpor-dioksida i oksida azota smanjiti za 70–80 odsto, unaprijediće će se takođe elektro-filtersko postrojenje, a obezbjeđenjem toplotnog izvora za daljinsko grijanje Pljevalja i sprovođenjem projekta toplifikacije, kao trajnog rješenja sanacije zagađenja vazduha, znatno će se ublažiti dominantan negativni uticaj grijanja domaćinstava na kvalitet vazduha.

Svi prikupljeni podaci na dnevnom nivou zasićenosti vazduha dostupni su na veb-portalu Agencije, kao i preporuke Instituta za javno zdravlje o tome kako prilagoditi aktivnosti kada se izmjeri prekoračenje dozvoljenih graničnih vrijednosti zagađenja.