Foto: Pixabay –

Dok crnogorski potrošači s nestrpljenjem čekaju otvaranje prvih marketa njemačkog diskontera Lidl koji se u Crnoj Gori bori sa komplikovanom administracijom i birokratijom, u susjednoj Bosni i Hercegovini već niču prvi objekti a otvaranje je najavljeno za kraj naredne godine.

Njemačka kompanija Lidl, dio Schwarz grupacije, do sada je investirala oko pola milijarde konvertibilnih maraka (više od 250 miliona eura) u Bosnu i Hercegovinu.

Uloženi su milioni u logistički centar kod Sarajeva i u izgradnju maloprodajnih objekata u Sarajevu, Mostaru, Banjaluci, Bihaću i drugim većim gradovima.

Prema planu kompanije, prve prodavnice biće otvorene krajem 2026. godine, i to simultano – 10 do 15 njih u prvoj fazi.

U Crnoj Gori, nasuprot tome, Lidl je registrovao firmu još 2021. godine, ali ni do danas nije započeo gradnju nijednog objekta, niti je saopšten okviran datum kada bi prvi supermarket mogao biti otvoren. Razlog nije manjak interesa – već kombinacija tržišnih, logističkih i naročito administrativnih prepreka.

Ono što znamo nezvanično – zvanično kompanija ne želi da otkriva u kojoj je fazi pripreme za poslovanje u Crnoj Gori – jeste da je Lidl obezbijedio desetak lokacija u više crnogorskih opština te da je u procesu obezbjeđenja dozvola za gradnju prvih objekata.

Ako se kao parametar uzme dinamika u BiH, prve Lidl prodavnice teško da mogu biti otvorene prije 2027. godine.

Administrativne prepreke koče Lidl u Crnoj Gori

Jedan od ključnih razloga zbog kojih Lidl u Crnoj Gori još nije počeo gradnju jesu spore i komplikovane birokratske procedure. Za razliku od BiH, gdje su lokalne samouprave uspostavile efikasnije sisteme podrške investitorima, u Crnoj Gori procesi od kupovine zemljišta do građevinske dozvole traju mjesecima – pa i godinama.

Investitor mora da prolazi kroz neusaglašene korake među opštinama, katastrom, ministarstvima i komunalnim službama, bez centralizovane podrške ili posebnog tretmana. Urbanistički planovi često nijesu usklađeni s formatima koje Lidl zahtijeva, pa su neophodne dodatne izmjene koje dodatno produžavaju rokove. Pojedine opštine morale su da mijenjaju prostorne planove kako bi se mogle dobiti potrebne dozvole.

Dug put do građevinske dozvole i “prve lopate”

U Crnoj Gori, doći do građevinske dozvole znači proći kroz labirint administrativnih procedura: izmjene planova, urbanističko-tehnički uslovi, projektna dokumentacija, saglasnosti, dozvole… Svaka od tih faza može da traje mjesecima, bez jasno definisanih rokova ili “fast-track” mehanizama za investitore od značaja.

Lidl, kao i ostali veliki lanci, koristi standardizovani format prodavnica sa većim parking prostorom. U crnogorskim gradovima takve parcele su rijetke, skupe, nepovezane ili urbanistički neusaglašene. Kompanija je godinama tražila adekvatnu lokaciju za logističko-distributivni centar, a navodno još nije zatvorila kupovinu zemljišta za sve planirane markete, što dodatno koči početak realizacije.

Planiranje i gradnja u Crnoj Gori zahtijeva komunikaciju sa više nivoa vlasti (opština, katastar, ministarstva, komunalna preduzeća), često bez jedinstvenog kontakt centra za investitora. U BiH su, s druge strane, mnoge opštine, uprkos složenoj strukturi države, formirale posebne kancelarije za podršku investitorima, što je Lidlu omogućilo brže dobijanje dozvola.