Ako mene goniše, i vas će goniti (Jn. 15, 20)

Večeras se navršava godinu dana od kada su poslije litije održane ulicama grada pod Trebjesom na praznik Svetog Vasilija Ostroškog, 12. maja 2020. ljeta Gospodnjeg, u Centru bezbjednosti i Osnovnom državnom tužilaštvu u Nikšiću saslušani, a nakon toga utamničeni Njegovo preosveštenstvo Episkop budimljansko-nikšićki g. Joanikije i sveštenici nikšićkog Sabornog hrama Svetog Vasilija Ostroškog.

Pritvor do 72 sata određen je sveštenicima: Danilu Zirojeviću, Željku Rojeviću, Ostoji Kneževiću, Mirku Vukotiću, Vasiliju Brboriću, Draganu Krušiću i Nikoli Marojeviću, dok sveštenik Slobodan Jokić, arhijerejski namjesnik nikšićki, zbog zdravstvenog stanja biva smješten na Internom odjeljenju nikšićke bolnice. Obračun tadašnje vlasti sa Srpskom pravoslavnom crkvom i njenim vjernim narodom u Crnoj Gori, koji je ustao u odbranu svetinja nakon usvajanja neustavnog i diskriminatornog zakona o slobodi vjeroispovijesti, kulminirao je upravo hapšenjem vladike Joanikija i sveštenika pod lažnim izgovorom borbe sa koronavirusom nakon popodnevne Svetovasilijevske litije koja je, iako neplanirana, ipak održana na zahtjev vjernih, a predvodili su je Mitropolit Amfilohije i Episkop Joanikije. Blaženopočivši Mitropolit je tada, objašnjavajući zašto je klir prihvatio litiju kroz Nikšić, kazao: “Mi smo narodni episkopi i narodni sveštenici i ne možemo da budemo protiv naroda, moramo biti sa narodom jer to nam je zapovijest Božija, a i zapovijest svetih Božijih ljudi”.

Pred samo hapšenje Preosvećeni vladika Joanikije policijskim službenicima je rekao da je sve u redu ako ih privode u ime čitavog naroda koji je bio na litiji: “Nikakav problem ja nemam s tim. Mene je ponekad sramota što sam na slobodi, što nisam u zatvoru, s obzirom na sve ono što se događa”.

Veliki broj Nikšićana sabrao se to veče, ali i narednih dana, i iskazao neslaganje sa pritvaranjem svoga arhipastira Joanikija i sveštenika, a talas protesta se ubrzo proširio na cijeli Crnu Goru. Iako je goloruki narod, među kojima je najviše bilo mladih, time svjedočio ljubav prema svojoj Crkvi, tadašnji režim je upotrebio silu. Dolazi do nemilih scena koje prijete da prerastu u nerede. Mir i stabilinost u Crnoj Gori sačuvana je upravo zahvaljujući prisebnosti, porukama i apelima uhapšenih, kao i blaženopočivšeg Mitropolita Amfilohija.

Mitropolit Amfilohije u jutro 14. maja ispred ćivota Svetog Petra Cetinjskog moli sve da sačuvamo mir, pozivajući vlast da puste vladiku Joanikija, sveštenike i narod, a ako treba nekom da sude da to bude on: “Zato se obraćam od ćivota Svetog Petra Cetinjskog da se vratimo Bogu Ljubavi, da se vratimo jedni drugima u ljubavi, bez obzira kakvih opredeljenja bili u Crnoj Gori: vjerskih, nacionalnih, političkih i drugih. Da se vratimo uzajamnosti, bratskoj slozi i slobodi.

Momentalno puštanje na slobodu Episkopa Joanikija i nikšićkih sveštenika zatražio je Episkopski savjet SPC u CG: “Ovakvim postupanjem državnih organa ugrožena su prava Crkve, tako da ona nije krivac – već žrtva. Ta prava Crkva nisu ugrožena naredbama i zdravstvenim mjerama, koje Crkva svakako poštuje, već njihovom selektivnom primjenom. U tome je nezakonito postupanje nadležnih državnih organa. Pozivamo sav vjerujući narod i sve ozlojeđene na ovakav vandalski čin državne vlasti – da se pomolimo Bogu. Saborno, za umnoženje ljubavi, za pomirenje i očuvanje mira među braćom, za iscjeljenje od svih virusa, posebno od ovog virusa bogomržnje i bratomržnje, kao i za puštanje na slobodu nepravedno pritvorenih. Biće to ujedno naša saborna molitva Gospodu za okončanje epidemije koronavirusa, kao i virusa bezakonja i nepravde.”

Najnoviji progon Srpske pravoslavne crkve u Crnoj Gori i hapšenje Preosvećenog Episkopa budimljansko-nikšićkog g. Joanikija i sveštenika najoštrije je osudio Sveti arhijerejski sinod SPC. Apelujući na crnogorsku vlast da prekine sa progonom Crkve i da konačno počne da se ponaša u skladu sa civilizacijskim normama, po kojima je slobodno ispovjedanje vjere jedno od najvažnijih prava svakog pojedinca, Sinod je zatražio da nedužni vladika sa svojim sveštenicima bude odmah pušten iz pritvora.

Veliku zabrinutost i nadu da će naš narod postupati mirno i pribrano, izrazili su zajedničkim saopštenjem blaženopočivši Patrijarh Irinej i predsjednik Republike Srbije g. Aleksandar Vučić.

Njegova svetost Patrijarh srpski g. Porfirije, tadašnji Mitropolit zagrebačko-ljubljanski, takođe upućuje apel aktuelnim vlastima u Crnoj Gori dobronamjerno i prijateljski ukazujući da “postoje i drugi izlazi iz slepe ulice u koju su doveli sami sebe usvajanjem nepravednog zakona”: “Mada, tolikom hrastu i duhovnom gorostasu, kakav je naš čestiti Vladika, teško da išta može nauditi, niti ga saviti, a kamoli polomiti. Ugledajte se, časni glavari, na brižnog i ljubavlju ispunjenog vašeg i našeg duhovnog pastira, vladiku Joanikija.”

Eparhija budimljansko-nikšićka saopštenjem podsjeća javnost da od obnovljenja ove drevne Eparhije, i od kad je u ovaj svetosavski tron uveden Njegovo preosveštenstvo Episkop budimljansko-nikšićki g. Joanikije, ona nije bila na većim iskušenjima od onih koja su joj u najkraćem periodu, od Đurđevdana do Svetog Vasilija Ostroškog Čudotvorca, priredile državne vlasti, a posebno pojedini činovnici tužilaštva i policije.

“Takav čovjek, kojeg je, nedavno, pjesnik nazvao ukrasom Crkve, što on i jeste, dočekao je da ga, u rodnom Nikšiću, na pravdi Boga, zajedno sa još sedmoricom čestitih sveštenika, kasno, u pola noći, hapse čuvari zakona, koji su nizom nemarnih radnji višestruko zakon, koji, navodno, štite, prekršili i dokazali da im taj isti zakon (na koji se pozivaju i u koji se kunu) ne znači apsolutno ništa, ali da im znači da nam duhovnog oca (čovjeka koji je, opet po riječi pjesnika, sa freske sišao) pokušaju uniziti nasilnim hapšenjem i tamničenjem u svojim nehumanim zindanima.”

Iz svih krajeva zemaljskoga šara, gdje god je naša Crkva, pristižu izrazi molitvene podrške braće arhijereja i vjernog naroda, služi se molebni za oslobođenje utamničenih, potpisuju peticije podrške.

Njegovo visokopreosveštenstvo Mitropolit volokolamski Ilarion, predsjednik Odjeljenja za spoljne crkvene veze Moskovske patrijaršije, za RIA Novosti kazao je da je Ruska pravoslavna crkva duboko potresena saznanjem o hapšenju i trodnevnom pritvoru Episkopa Joanikija i sveštenika od strane crnogorske policije, kao i podacima o sramnom odnosu prema pravoslavnom sveštenstvu. Podržan je i poziv SPC da se uhapšeni što prije oslobode.

Povodom hapšenja vladike Joanikija i sveštenika otvoreno pismo potpisuje 73 univerzitetska profesora. Podrška stiže iz srpskih kulturnih organizacija i institucija: Srpski pokret „Njegoš“, Srpski nacionalni savjet Crne Gore, Matica srpska,- društvo članova u Crnoj Gori, Književno društvo „Njegoš“ i Aktiv profesora srpskog jezika Nikšić. Njima se pridružuju i najznačajnije ličnosti iz kulturnog i duhovnog života našeg naroda akademici: Matija Bećković, Ljubomir Simović, Milovan Danojlić, Miro Vuksanović, Rajko Petrov Nogo, Jovan Delić, Rano Popović, Siniša Jelušić; književnici: Petar Sarić, Zoran Kostić, Đorđo Sladoje, Gojko Đogo, Blagoje Baković; profesori: Radmilo Marojević, Ivan Negrišorac (pred. Matrice srpske), Duško Pevulja; književnci iz Crne Gore: Ilija Lakušić, Novica Đurić, Radomir Uljarević, Andrija Radulović, Bećir Vuković…

Arhiepiskop cetinjski Mitropolit crnogorsko-primorski g. Amfilohije 15. maja 2020. ispred suda u Nikšiću, gdje se okupilo mnoštvo vjernog naroda u znak podrške utamničenom vladici Joanikiju i nikšićkim sveštenicima poziva vlastodršce da odmah oslobode vladiku i sveštenike i upozorava ih da svojim postupcima izazivaju građanski rat.

“Molim Vladiku da mi oprosti što je mojom krivicom postao Episkop Eparhije budimljansko-nikšićke i mojom krivicom se uključio da brani svetinje. Ja sam tu glavni krivac, ako neko treba da bude suđen i bude mu presuđeno, onda nema drugoga u Crnoj Gori sem Mitropolita koji je glavni krivac za sve ono što se dešava u Crkvi u Crnoj Gori od devedesetih godina”, poručio je tada Mitropolit Amfilohije.

Blaženopočivši Mitropolit crnogorsko-primorski g. Amfilohije ocijenio je istog dana na konferenciji za novinare u Nikšiću da je sve što događa u Crnoj Gori, naročito sa hapšenjem vladike Joanikija i sveštenika, nastavak borbe protiv pravoslavlja – Pravoslavne crkve. “Crkva će da nastavi svoj rad bez obzira oslobodili oni Joanikija ili ne. Ali od države zavisi da li će se osloboditi od nasleđa bratoubilačkog koje se pretvorilo u partijsko i ideološko, da bi jednim srcem i jednom dušom slavili Boga ljubavi – Oca i Sina i Duha Svetoga. Crkvu niko nije uspio da uništi dvije hiljade godina. Prvo je razapet Hristos na golgoti i to nije bilo Njegovo uništenje već je tek onda svojom Krvlju i Tijelom postao prisutan u svim istorijskim događajima. Poslije Njega svi apostoli su mučenički postradali, a onda redom.”

O sunovratu crnogorskog pravnog sistema i pravosuđa, svemu što se događalo sa vladikom Joanikijem i nikšićkim sveštenstvom, na konferenciji su govorili i protojerej-stavrofor dr Velibor Džomić, koordinator Pravnog savjeta Mitropolije crnogorsko-primorske, advokati Sava Kostić, Vera Mijanović i Dragan Šoć, a protojerej Miodrag Todorović, s obzirom da je kao parohijski sveštenik bio u prilici da posjeti vladiku i sveštenike, prenio je utiske kakvi su uslovi u kojima se oni nalaze.

“Beton odogzo, beton odozdo, beton sa strane, i jedan kratki krevetić. To je u podrumu. Da li je to škodljivo za zdravlje neka ocijene oni koji se o zdravlju brinu. Dobro bi bilo da dođu pa da vide je li škodljivije to za zdravlje ili Svetovasiljivska litija”, kazao otac Miodrag i pitao jesu li sveštenici i vladike trebali da ubijaju Boga u narod taj dan.

Vladika Joanikije i sveštenici Sabornog hrama Svetog Vasilija Ostroškog u Nikšiću, nakon 72 sata provedenih u pritvoru, pušteni su oko ponoći, 16. maja na slobodu.

Episkop budimljansko-nikšićki g. Joanikije je blagoslovio vjerni narod koji je ispred tužilaštva protestvovao zbog njihovog hapšenja i poručio da je njihova podrška izraz ljubavi prema Crkvi i prirodni nastavak borbe za odbranu svetinja. Govorio je i o događajima koji su prethodili njihovom hapšenju, ističući da su se svi blagodareći čestitome narodu, koji je posvjedočio svoju ljubav prema Sv. Vasiliju, poslije molitvenog hoda kroz Nikšić, u miru i u ljubavi razišli, a problemi su nastali tek kada se vlast umiješala. Kazao je takođe da žali što su naše vlasti, osim što ratuje sa Njegošem i njegovim grobom, “počele da ratuje i sa Sv. Vasilijem” što, kako je ocijenio, nije dobro.

“Ovih dana svi su bili svjedoci vaše odanosti Crkvi i vjeri i posebno Svetome Vasiliju, neka vas Gospod i Sveti Vasilije zato nagradi! Draga braćo, draga djeco, draga omladino, nećemo večeras reći sve, niti večeras možemo sve riješiti. Ova će borba da traje i treba se spremiti na dugu borbu.

Hoćemo slobodu vjere, hoćemo poredak u državi, hoćemo da se poštuje Ustav i zakon. Mi ćemo se boriti za slobodu vjere i za čast svakoga čovjeka i za ljudsko dostojanstvo, za čast i obraz svakoga građanina, pojednica, bez obzira ko je i kako se izjašnjava i kojoj partiji pripada. Treba nam sloboda svima i treba nam poredak u našoj državi. Neka se ova borba nastavi, ali pravim Božijim sredstvima, istinom i pravdom i ljubavlju prema našoj otadžbini i neka se zacari mir i blagoslov Božiji i bratska sloga među nama. Amin, Bože daj! ”

Vladika je tom prilokom izrazio žaljenje zbog djece koju su policajci prebijali i to najoštrije osudio.

Po završetku njegovog obraćanja okupljeni građani su se mirno razišli, a članovi Bratstva pravoslavne omladine Svetog Vasilija i crkvenih horova očistili su prostor ispred tužilaštva na kojem je narod bio neprekidno gotovo 16 sati.

Kasnije u petak 19. juna 2020. u Osnovnom sudu u Nikšiću odloženo je prvo ročište glavnog pretresa, koji se vodi protiv Episkopa budimljansko-nikšićkog g. Joanikija i osmorice sveštenika, okrivljenih za kršenje zdravstvenih mjera o sprečavanju širenja zaraznih bolesti zbog litije, koja je, na praznik Svetog Vasilija Ostroškog, 12. maja ove godine, održana u Nikšiću.

Ročište je odloženo zato što se na glavnom pretresu, iz opravdanih razloga, nije pojavio jedan od okrivljenih, sveštenik Slobodan Jokić, koji se nalazio na bolničkom liječenju zbog zdravstvenih problema, koji su pogoršani prilikom hapšenja, saslušanja u Tužilaštvu i zadržavanja.

Sudija Igor Đuričković, koji je zadužen za ovaj postupak, sledeće ročište zakazao je za 16. jul.

Preosvećenom Episkopu budimljansko-nikšićkom Joanikiju i sveštenicima nikšićkog Sabornog hrama: Slobodanu Jokiću, Danilu Zirojeviću, Željku Rojeviću, Ostoji Kneževiću, Mirku Vukotiću, Vasiliju Brboriću, Draganu Krušiću i Nikoli Marojeviću na teret se stavlja krivično djelo nepostupanje po zdravstvenim propisima za suzbijanje opasne zarazne bolesti za koje je predviđena novčana ili kazna zatvora do godinu.

Tokom utvrđivanja zakonskih pretpostavki, sudija Igor Đuričković je, u skladu sa zakonom, pitao okrivljene o njihovim imovinskim stanjima, jer kazna koja im se stavlja na teret može, kako je naznačio, da bude i novčana.

Na postavljeno pitanje o imovinskom stanju vladika Joanikije je odgovorio: „Nije pristojno da se monah pita za imovinsko stanje. Monah nema nikakve lične imovine, ali ima sve što mu treba“.

Zbog pogoršanja epidemiološke situacije u Nikšiću i Crnoj Gori, povodom novog talasa korona virusa, suđenje Episkopu Joanikiju i osmorici nišićkih sveštenika, zakazano za 16. jul 2020. je odloženo za 4. septembar.

U sudnicu sa Episkopom Joanikijem i sveštenicima tada je ušao i Mitropolit Amfilohije koji je, nakon odlaganja ročišta, brojnim novinarskim ekipama, dao izjavu rekavši da mu nije jasna logika po kojoj on među prvima nije optužen s obzirom da je bio na čelu litije na koju ga je, kako je kazao, poslao Sveti Vasilije Ostroški kraj čijih moštiju je tog dana služio Liturgiju: „Ako je nečija krivica, to je krivica Svetog Vasilija Ostroškog, prema tome i ovo suđenje je suđenje Svetom Vasiliju Ostroškom, jer Sveti Vasilije nas je sabrao i sav ovaj narod“.

I naredno ročište glavnog pretresa, koje je bilo zakazano za 4. septembar, takođe, je odloženo zbog toga što je, kako je saopštio advokat Sava Kostić, jedan od pravnih zastupnika odbrane, sudija Igor Đuričković opravdano odsutan, a o terminu sledećeg ročišta biće dostavljeni pozivi.

Na parlamentarnim izborima u Crnoj Gori 30. avgusta 2020. godine narod je razvlastio vlast koja je donijela diskriminacioni zakon o slobodi vjeroispovijesti, progonila SPC, hapsila sveštenstvo i vjerni narod, pripremala otimanje svetinja i vladala na podjelama, bratomržnji i bogomržnji.

I kako reče vladika Joanikije Vasojevićima, okupljenim kod katedralnog manastira Eparhije budimljansko-nikšićke, Đurđevih Stupova, tog slobodnog 31. avgusta 2020, “normalnim ljudima je uvijek bilo jasno da onaj ko udari na vjeru, svetinju, dostojanstvo i čast nikada ne može da pobijedi, naročito oni koji udare na svetinje”.

„Valjda je i njima sada jasno da je svetinja nepobjediva. Nama je svima bilo jasno, kad je naš narod izašao po ciči zimi na ulicu u desetinama i stotinama hiljada da brani svetinje, da ćemo ih odbraniti. Vi ste onaj bezbožni zakon izbrisali vašim izlascima na litije, još davno, a sada ste samo to potvrdili. Imali ste za to blagoslov Božji i Svetog Vasilija Ostroškog Čudotvorca, koji nam je pomagao i koji nas je krijepio, i Sveti Sava, i Sveti velikomučenik Georgije Pobjedonosac koji su nam dali pobjedu. Neka vam bude srećno i blagosloveno, vama i vašim porodicama, i Crnoj Gori, jer ste se borili za slobodu vjere, za čast i obraz, za svoje pretke i za svoje potomke i za budućnost Crne Gore“.

Blaženi su prognani pravde radi, jer je njihovo Carstvo nebesko; Blaženi ste kad vas, Mene radi, ruže i progone i, lažući, nabede svakim zlom. Radujte se i veselite se, jer je nagrada vaša velika na nebesima; jer su tako progonili proroke koji su bili pre vas.