Šume su pluća naše planete. Kako bi se podigla svijest o njihovom značaju, 21. mart se obilježava kao Međunarodni dan šuma. Ove godine, fokus je na inovacijama, koje nam omogućavaju da pratimo šume, ali i da ih sačuvamo.

Generalna skupština Ujedinjenih nacija proglasila je 21. mart za Međunarodni dan šuma 2012. godine. Simbolično, početak proljeća treba da nas podsjeti na njihov višestruki značaj.

Šume pokrivaju jednu trećinu zemlje. One su biološki najraznovrsniji i jedan od najsloženijih ekosistema na kopnu, u kojima živi više od 80 odsto kopnenih vrsta životinja, biljaka i insekata.

Očuvanje i održivo korišćenje šuma jedan je od najboljih načina da se sačuva priroda na planeti i zdravlje ljudi. Šume imaju ključnu ulogu u borbi protiv klimatskih promjena.

Nažalost, krčenje i degradacija širom svijeta ugrožavaju njihov opstanak. Zato je tema ovogodišnjeg dana šuma ‘Šume i inovacije: nova rješenja za bolji svijet’, kako bi se ukazalo na ulogu tehnologije i inovacija u očuvanju šumskih ekosistema.

To je ujedno i poziv na akciju da iskoristimo tehnološke inovacije za suočavanje sa rastućim rizicima uslijed krčenja šuma, degradacije staništa i klimatskih promjena. Inovacije nam mogu pomoći da obnovimo, zaštitimo, upravljamo i koristimo naše šume na održiv način.

Značaj inovacija u očuvanja šuma

Inovacije i tehnologija su transformisale sposobnost zemalja da nadgledaju svoje šume i prikupljaju podatke. Procjenjuje se da svjetske šume sadrže 662 milijarde tona ugljenika, što čini više od polovine svjetskih zaliha ugljenika koje se nalaze u tlu i vegetaciji.

Prema podacima Organizacije Ujedinjenih nacija za hranu i poljoprivredu (FAO), godišnje se iskrči 10 miliona hektara šuma. Ona procjenjuje da je tako od 1990. godine do danas 420 miliona hektara izgubljeno radi prenamjene tog zemljišta.

Širenje poljoprivredne proizvodnje glavni je pokretač krčenja, degradacije šuma i gubitka šumskog biodiverziteta. Krčenje šuma uzrokuje od 12 do 20 odsto globalnih emisija gasova sa efektom staklene bašte.

Sezone požara sve ekstremnije i rasprostranjenije

Požari su prirodna pojava u nekim šumskim ekosistemima. Ipak, jedna od posledica klimatskih promjena su sve ekstremnije i rasprostranjenije sezone požara, čak i u tropskim prašumama, gdje su netipični i posebno štetni.

Čak 70 miliona hektara šuma godišnje nestane u požarima, prema podacima FAO. Šume koje su degradirane sječom, bolestima i fragmentisane krčenjem su podložnije požaru.

Šumski požari dovode do ispuštanja ugljen-dioksida u atmosferu i globalnog zagrijavanja, a često i do nepopravljivog narušavanja šumskih ekosistema.

Tehnološke inovacije poput satelitkog praćenja i dronova mogle bi da posluže kao sistem ranog upozoravanja i eventualno spreče štetu.

Ljudi su se stotinama hiljada godina oslanjali na šume, a i danas lokalne zajednice širom svijeta zavise od šumskog biodiverziteta.

Među područjima koja nastanjuju autohtoni narodi neke su od dosad najnetaknutijih šuma. Kroz mapiranje i očuvanje zemljišta, kao i kroz omogućavanje pristupa klimatskom finansiranju, tehnološke inovacije mogu da osnaže starosjedioce u njihovoj misiji očuvanja šumskih biodiverziteta.

Istraživanje i nauka takođe pomjeraju granice korišćenja šume kao resursa. Od građevinarstva do medicine, inovacije pomažu u stvaranju alternativa neodrživim materijalima kao što su beton, čelik, plastika i sintetička vlakna, dok održivi proizvodi od drveta skladište ugljenik.