Šefovi država i drugi najviši zvaničnici iz 22 zemlje sastavili su Deklaraciju o utrostručavanju nuklearne energije najkasnije do 2050. godine. Ta tehnologija može da doprinese dekarbonizaciji daljinskog grijanja, desalinizaciji, industrijskim procesima i proizvodnji vodonika, saopštila je IAEA pred svečanost potpisivanja na samitu COP28.

Predsjednik Francuske Emanuel Makron i specijalni predstavnik predsednik Sjedinjenih Država za klimu Džon Keri saopštili su da je potpisana Deklaracija o utrostručavanju nuklearne energije najkasnije 2050. godine (Declaration to Triple Nuclear Energy by 2050). Događaj je održan tokom 28. Konferencije Ujedinjenih nacija o klimatskim promjenama, poznate i kao COP28.

Šefovi država i drugi najviši zvaničnici iz 22 zemlje izjavili su da je novi cilj neophodan da se ugljenična neutralnost dostigne „najkasnije do ili oko polovine vijeka“ i spriječi da globalno zagrijavanje do 2100. premaši jedan i po stepen Celzijusa.

Sjedinjene Države, Bugarska, Kanada, Češka, Finska, Francuska, Gana, Mađarska, Japan, Južna Koreja, Moldavija, Mongolija, Maroko, Holandija, Poljska, Rumunija, Slovačka, Slovenija, Švedska, Ukrajina, Ujedinjeni Arapski Emirati i Velika Britanija pozvali su međunarodne finansijske institucije i regionalne razvojne banke da promovišu uključivanje nuklearne energije u pravne okvire za kreditiranje u energetici.

Države potpisnice istakle značaj SMR-ova, istrajnost lanaca snabdijevanja

Za nove nuklearne tehnologije potrebne su male površine zemljišta, a postrojenja mogu da se smjeste gdje su potrebna, stoji u dokumentu. Dobro se slažu sa obnovljivim izvorima energije i imaju dodatnu fleksibilnost za podršku dekarbonizaciji i izvan elektroenergetskog sektora, uključujući grane industrije kod kojih je teško smanjiti emisije gasova s efektom staklene bašte, poručili su zvaničnici.

Potpisnici su ukazali na ulogu Međunarodne agencije za atomsku energiju (IAEA) u podršci svojim državama članicama pri uvođenju nuklearnih elektrana u nacionalne energetske planove na održiv način, tako da se ispoštuju najviši standardi sigurnosti, bezbjednosti i mjera zaštite. Ta tehnologija može da doprinese dekarbonizaciji daljinskog grijanja, desalinizaciji, industrijskim procesima i proizvodnji vodonika, saopštila je IAEA pred svečano potpisivanje.

Pomenuta inicijativa promoviše izgradnju malih modularnih reaktora (SMR-ova) i drugih naprednih rješenja kao i širu primjenu u industriji u svrhu dekarbonizacije, poput proizvodnje vodonika i sintetičkih goriva. U deklaraciji je naglašen značaj razvijanja istrajnih lanaca snabdijevanja, uključujući gorivo.

Deklaracijom urgirano da se produži životni vijek postojećih nuklearki

Tamo gdje je to izvodljivo, životni vijek postojećih nuklearnih elektrana treba da se produži, istakla je ova grupa zemalja. Takođe su pozvale druge države da se priključe i ponudile pomoć „u ispitivanju mogućnosti dalje primjene nuklearne energije u mirnodopske svrhe“.

Kada bi se kapacitet za iskorišćavanje nuklearne energije utrostručio prije kraja 2050, to bi svijetu omogućilo realan i praktičan način da svede neto emisije na nulu, tvrde Agencija za nuklearnu energiju, koja radi u okviru Organizacije za ekonomsku saradnju i razvoj (OECD) i Svjetska nuklearna asocijacija.

Francuska predvodi takozvanu Nuklearnu alijansu, u kojoj je većina zemalja članica Evropske unije. Osnovana je nakon što je inicijalna grupa uspjela da uključi tu tehnologiju u zelenu taksonomiju ovog 27-članog bloka država. Ovaj status joj je potvrđen u više naknadnih zakonodavnih rješenja i propisa. Osim toga, EU se sprema da početkom sledeće godine osnuje industrijski savez za SMR-ove.

Od ostalih vijesti sa skupa COP28 treba pomenuti i da je 118 država objavilo deklaraciju kojom prihvataju cilj da se najkasnije do 2030. kapacitet proizvodnje električne energije iz obnovljivih izvora utrostruči na 11 teravata i da se unapređenje energetske efikasnosti na godišnjem nivou duplira na četiri procenta. Međutim, Kina i Indija se nisu pridružile ovoj grupi.