Kvalitet vazduha tokom aprila je bio značajno bolji u odnosu na prethodni period, na svim mjernim mjestima – navedeno je u izvještaju koji je objavila Agencija za zaštitu životne sredine, na osnovu analize Centra za ekotoksikološka ispitivanja.

U dokumentu koji je objavljen na sajtu Agencije navedeno je da su registrovana rijetka prekoračenja srednje dnevne koncentracije PM10 čestica u vazduhu – u sjevernoj zoni u Pljevljima i Bijelom Polju tokom dva dana, a u centralnoj i južnoj zoni u Nikšiću i Baru po jedan dan.

ANALIZA

-Na mjernoj stanici u Pljevljima jednosatna koncentracija sumpor(IV)-oksida (SO2) je bila iznad dozvoljene granične vrijednosti. Hemijskom analizom PM10 čestica utvrđeno je povećano prisustvo benzo(a)pirena u uzorcima iz Pljevalja, Bijelog Polja, Nikšića i Podgorice- navedeno je u izvještaju.

Da je kvalitet vazduha poboljšan pokazuju podaci za mart. Tokom tog mjeseca u Pljevljima je samo osam dana sadržaj čestica PM10 u vazduhu bio u dozvoljenim granicama. Preostalih 23, bilo ih je do čak 128 mikrograma. U Bijelom Polju tokom devet dana koncentracija PM10 čestica je prelazila dozvoljenu koncentraciju. U centralnoj zoni prekoračenja su registrovana u Nikšiću (osam dana), Podgorica Blok V i na Zabjelu tokom pet, odnosno četiri.

Propisana dnevna srednja vrijednost za PM10 čestice je 50 mikrograma po metru kubnom i ne smije biti prekoračena više od 35 puta godišnje. Za PM25 čestice propisani su standardi kvaliteta na godišnjem nivou. Za sumpor-dioksid jednočasovna vrijednost je 350 (ne smije biti prekoračena više od 24 puta u godini), a dnevna srednja 125 mikrograma po kubnom metru (ne smije biti prekoračena više od tri puta u godini).

Kod azot-dioksida propisana jednočasovna srednja vrijednost je 200 mikrograma (ne smije biti više od 18 prekoračenja), a godišnja srednja 40, tolerancija nije predviđena. Kada je o benzenu riječ granična godišnja srednja vrijednost je pet mikrograma po kubnom metru (nema tolerancije), ugljen-monoksida maksimalna dnevna osmočasovna srednja vrijednost je 10 mg po kubnom metru, a tolerancija nije predviđena. Za ozon maksimalna dnevna osmočasovna srednja vrijednost iznosi 120 mikrograma po kubnom metru bez tolerancije. Za gasovitu živu nijesu propisane granične vrijednosti već samo mjere kontrole, praćenja na pozadinskim stanicama.

ČESTICE

PM2.5 predstavlja čestične materije (particulate matter – PM) koje imaju prečnik manji od 2.5 mikrometara. Dolaze iz motornih vozila, aviona, kao proizvod gorenja drveta, usljed šumskih požara, paljenja njiva, vulkanske erupcije i pješčane oluje. Lakše dospijevaju u organizam od PM10 čestica.

Karakteristični izvor PM10 čestice su prašina i dim. Njihovu koncentraciju u zatvorenom prosotru može povećati pušenje, kuvanje, gorenje svijeća ili vatre, peći, grijalice na plin, esencijalna ulja i osvježivači vazduha… U otvorenom prostoru to su: termoelektrane, industrijske i poljoprivredne emisije (uključujući i paljenje njiva), individualna ložišta i gradske toplane, proizvodnja i distribucija hemikalija, šumski požari…