Nakon tri uzastopne godine negativnog prirodnog priraštaja, prema preliminarnim podacima Monstata, Crna Gora se u 2023. oporavila i završila je u plusu na nivou kakav je imala između 2018. i 2019. godine, odnosno bilježi pozitivan prirodni priraštaj od 686 novorođenih više od preminulih.

Iako je broj novorođene djece najniži u posljednjih više od 70 godina, čime je nastavljen i trend pada nataliteta, Crna Gora je završila godinu sa pozitivnim saldom, prije svega zahvaljujući vraćanju stopa mortaliteta u „normalu“ od prije kovid pandemije.

Zanimljivo je da je broj umrlih, nakon tri pandemijske godine kada se u Crnoj Gori umiralo daleko iznad prosjeka, u 2023. godini „pao“ na nivo iz 2015. godine, odnosno na 6.316 što je, uz najniži ikada zabilježeni natalitet od 7.002 novorođenih, učinilo da prirodni priraštaj bude na nivou između 2018. i 2019. godine.

Preliminarni podaci Monstata, nažalost, ne daju odgovor na pitanje koliko je roditelja novorođene djece stranih državljana.

Kada su u pitanju opštine, u njih 16 je zabilježen negativan prirodni priraštaj. Najviše ih je na sjeveru Crne Gore koji decenijama pati od depopulacije, ali negativni saldo bilježe i opštine u južnoj i u centralnoj regiji – Herceg Novi, Cetinje, Danilovgrad i Nikšić. Jedina opština u sjevernoj regiji koja bilježi pozitivan prirodni priraštaj je Rožaje 136.

Najgori saldo u apsolutnim brojkama bilježe Pljevlja i Nikšić -259 i -165, dok je najveći prirodni priraštaj zabilježen u Podgorici i Budvi – 978 i 188.

Prema analizi u istraživanju Centra za demokratsku tranziciju i Društva statističara i demografa iz 2021. godine, Crna Gora će za tridesetak godina izgubiti jedno čitavo Bijelo Polje, u njoj će živjeti 577.000 stanovnika, a svega 15 odsto stanovništva živjeće na sjeveru države.

Nepostojanje adekvatne populacione politike godinama unazad učinilo je da mogućnosti socijalne, poreske, politike zdravlja, regionalnog razvoja i drugih ne budu iskorišćene za suzbijanje negativnih demografskih trendova.

Crnoj Gori, kao i u prethodnim, i u aktuelnoj administraciji očigledno nedostaje vizije i osjećaja potrebe za očuvanje osnovne supstance stanovništva. I dalje ne postoji kancelarija za vođenje populacione politike, kao ni strategija demografske revitalizacije Crne Gore, a otvorene dinamičke baze podataka o demografskim kretanjima u Crnoj Gori, bez kojih nema ozbiljnog bavljenja demografskom politikom, i dalje su domen naučne fantastike.