Rad revizorskih odbora u državnim preduzećima nije efikasan – zaključak je Državne revizorske institucije, koja je sprovela reviziju uspjeha od 2018. do 2021. godine.

Od 23 odbora za reviziju u državnim firmama, samo su četiri efikasna, ali i njih treba unaprijediti. Riječ je o odborima u Montenegro bonusu, Crnogorskoj plovidbi, EPCG i CGES. Rad odbora djelimično je efikasan u Barskoj plovidbi, Luci Bar, Budvanskoj rivijeri i CEDIS-u, dok u Plantažama, Institutu ,,Dr Simo Milošević“, Aerodromima i Pošti CG nijesu ni bili ni formirani u momentu kontrole. Neefikasni su odbori u Institutu za crnu metalurgiju, Monteputu, Radio-difuznom centru, Željezničkom prevozu, Željezničkoj infrastrukturi, Održavanju željezničkih voznih sredstava, Montekargu, Marini Bar i Rudniku uglja, dok tokom tri godine nije održana nijedna sjednica u Biznis Montenegru i Ulcinjskoj rivijeri. Uloga ovih odbora je praćenje finansijskog izvještavanja, interne i eksterne kontrole i revizije.

Preporuke

Revizori su utvrdili da su odbore najčešće formirale skupštine akcionara ili bord, a dio društava statutom nije ni to precizirao. Samo dva odbora imala su godišnji plan rada, a 75 odsto ne ostvaruje funkciju nadzora finansijskog izvještavanja, jer ne analizira, ne donosi zaključke, niti daje preporuke prije nego upravni odbori usvoje izvještaj.

Utvrđeno je i da veći broj odbora ne razmatra planove i izvještaje interne revizije niti se sastaje sa internim revizorom, a većina nije ni uredila odnos sa internom revizijom. Aktivnost praćenja eksterne revizije se, u polovini slučajeva, svodi na preporuku za izbor društva za reviziju. Od njih 17, samo dva odbora su pratila aktivnosti nezavisnog eksternog revizora, a samo jedan se sastajao sa njim i pratio ugovore o korišćenju dodatnih usluga.

Naknade

Ipak, tročlani odbori za 16 preduzeća, jer nijesu navedeni podaci za Crnogorsku plovidbu, godišnje koštaju 144 hiljade eura. Mjesečne naknade predsjedniku i članovima su 350 eura u željezničkim preduzećima, 650 u Budvanskoj rivijeri, hiljadu u Luci Bar, 1,2 hiljade u CGES-u, 1,4 hiljade u EPCG, CEDIS-u i Rudniku uglja. Odbori koštaju mjesečno Montenegro bonus i Monteput 950, odnosno 800 eura.

Odluke Vlade 

Prethodna Vlada je u martu prošle godine zadužila javna preduzeća da imenuju nove odbore, uz prethodnu saglasnost Ministarstva finansija i obavezu da jednog člana predloži resorno ministarstvo. Početkom godine Ministarstvo kapitalnih investicija je ukazalo da 15 državnih firmi odbori mjesečno koštaju 12 hiljada eura, a nadležnosti su im deklarativne bez odgovornosti. Na osnovu ove informacije nova vlada je krajem januara donijela isti zaključak kao i prethodna.

Nedefinisano djelovanje

Komentarišući ovaj izvještaj, rukovodilac kolegijuma DRI dr Branislav Radulović je Pobjedi kazao da je preporuka data i Ministarstvu finansija da predloži izmjene Zakona o reviziji, kako bi se potpunije normirale nadležnosti, način funkcionisanja, izbora i opoziva članova revizorskih odbora.

– Zakon o reviziji propisuje samo obaveznost imenovanja revizorskih odbora, sastav i njegove nadležnosti, bez uređenja drugih važnih pitanja, koja usljed neuređenosti ovih pitanja u zakonu proizvode ili različito interno regulisanje i primjenu ili nijesu uopšte regulisana aktima privrednih društava – objašnjava Radulović.

Zbog toga su, navodi, pitanja u vezi mandata članova, izvještavanja menadžmenta, vođenja sjednice, kvoruma i nadoknade ostala u opsegu internih akata preduzeća koja ih ili nijesu uredila ili su to uradila neadekvatno. Radulović sugeriše da je potrebno urediti i način na koji Skupština akcionara ili drugi nadležni organ može opozvati člana revizorskog odbora prije isteka mandata, utvrditi razloge za opoziv i normirati nadležnosti i izbor predsjednika, dodajući da su ova pitanja bolje regulisana u susjednim Srbiji i Hrvatskoj. Zbog toga će ovaj izvještaj, osim ministarstvima finansija, ekonomskog razvoja i kapitalnih investicija, uputiti i skupštinskom odboru za ekonomiju i Savjetu za konkurentnost, kako bi se ubrzale izmjene zakona.