Usled tradicionalno uobičajne pojave prekoračenja zagađenja vazduha lebdećim česticama i opasnim polutantima u vrijeme sezone grijanja u Pljevljima i okolini i potpune pasivnosti institucija za rešavanje ovog problema, nepoštovanje odredaba Kratkoročnog akcionog plana za Opštinu Pljevlja u slučaju prekoračenja ili rizika od rekoračenja praga upozoravanja za sumpor(IV)oksid SO2 pozivamo nadležne da hitno reaguju, i javno ih pozivamo na saradnju u rešavanju ovih nagomilanih problema, te predlažemo jedan od načina za ublažavanje posledica. Korišćenjem Kalcijum hlorida u takozvanom “mokrom postupku” moglo bi da se smanji prisustvo praškastih čestica u zimskom periodu.

Pljevlja su u više izveštaja o zagađenju vazduha Svjetske Zdravstvene Organizacije (WHO), Svjetske agencije za zdravlje i životnu sredinu (HILL) proglašavana za jedan od gradova koji imaju najlošiji kvalitet vazduha u svijetu i područje opasno za život ljudi (posjeta experata SZO, 2014 i izvještaj od 2015.god.).

Niko ni od lokalnih a ni državnih institucija i ne razmišlja o saradnji na smanjenju koncentracije čvrstih čestica u vazduhu u zimskom periodu u Pljevljima. Nikoga izgleda ne zanima ni sadašnja, svakodnevna, višesatna prekoračenja sumpor dioksida i veoma loše zdravlje Pljevljaka koje je svakim danom sve lošije i odavno je poprimilo alarmantne razmjere.
Nikoga ne zanima ni povećanje broja umrlih od najtežih bolesti iz godine u godinu u ovom nejvećem i jedinom industrijskom centru Crne Gore, kao i veliki broj građana koji se iselio sa ovog područja.

Vlasti u Pljevljima ali i u drugim gradovima u Crnoj Gori koji imaju problem zagađenog vazduha, mogle bi, po našem mišljenju, da uvedu mjere kojima bi se ograničila upotreba automobila, a na građane i pravna lica da se apeluje da smanje korišćenje čvrstih goriva i upotrebu automobila koliko je to moguće, te da svi konačno prekinu dosadašnju praksu i prestanu da pale kontejnere za smeće, koji gore kao “vječite vatre” u urbanim djelovima gradova.

Mjerenja kvaliteta vazduha koja sprovodi Ekotoksikološki zavod pokazuju da su Pljevlja ubjedljivo najzagađeniji od svih gradova u kojim se vrše mjerenja kvaliteta vazduha, ako tome dodamo i konstantan probijanje granica za polutante onda je svaki komentar suvišan.

U Pljevljima dominira povišena koncentracija prašine (PM 10 i PM 2.5), dok postoji i problem sa neobjašnjivim povećanjem koncentracija Sumpor dioksida (SO2). Prosječna vrijednost suspendovanih čestica i teških metala (olova, arsena, kadmijuma, niklai dr.) u Pljevljima je u stalnom porastu.

Uglavnom samo mediji prenose informacije o zagađenju na koje ni nadležni državni organi ni institucije uopšte ne reaguju, kao što ne reaguju ni na sva naša dosadašnja upozorenja i zahtjeve da se krene u rešavanje ovih veoma značajnih problema za građane Pljevalja. Ovakvo stanje se prihvata kao uobičajno ili još gore, kao normalno.

Donošenje konkretnih mjera koje bi bile definisane u Planu interventnih mjera je neophodno ako vlast odnsno donosioci odluka, zaista žele da primijene određene metode i spreče permanentno povećanje emisija
čestica koje nastaju zbog rada Termoelektrane, Rudnika uglja, upotrebe individualnih ložišta, kotlarnica i saobraćaja.

Smatramo da bi korišćenjem Kalcijum hlorida u takozvanom “mokrom postupku” moglo da se smanji prisustvo praškastih čestica u zimskom periodu i do 30%, naravno ako bi vlasti sada to željele da primijene i
spriječe povećanje emisije čestica. Neophodno bi bilo da se najprije uradi Elaborat o korišćenju kalcijum hlorida za zimsko održavanje saobraćajnica u cilju smanjenja zagađenja vazduha na području grada. Zatim bi se napravio sporazum sa preduzećem „Čistoća“ koje inače održava i pere gradske ulice.

Nakon toga bi trabala da uslijedi nabavka kalcijum hlorida za primjenu “mokrog postupka” na području Pljevalja u zimskom periodu za sezonu 2020/2021. godinu u skladu sa izrađenim Elaboratom o korišćenju
kalcijum hlorida za zimsko održavanje saobraćajnica u cilju smanjenja zagađenja vazduha.

Takođe, sporazum bi se odnosio i na primjenu “mokrog postupka” u zimskom periodu za održavanje zaobilaznica oko grada, takođe u cilju sprečavanja zagađenja vazduha čvrstim česticama. Neophodno bi bilo i da se izradi Plan interventnih mjera u slučajavima prekomjerne zagađenosti vazduha u gradskom području, kao što je to urađeno u slučaju prekoračenja ili rizika od prekoračenja praga upozoravanja za sumpor(IV)oksid SO2, ali da se isti poštuje i dosledno sprovodi.

Podsjetimo da Mjerna stanica u Pljevljima skoro svakodnevno pokazuje rezultate vrlo ozbiljnog prekoračenja i PM 10 i PM 2,5, u poslednje vrijeme i značajna prekoračenja emisija sumpor(IV)oksida(SO2) koje izazivaju ozbiljne zdravstvene posledice po cijelo stanovništvo.

Da bi moglo da se kaže da je vazduh čist, prosječna vrednost suspendovanih čestica i teških metala ne bi trebalo da prelazi 50 mg/m3 (mikrograma po metru kubnom), što je Evropski standard, a u Pljevljima je redovna pojava prekoračenje i po 15 puta od maksimalno dozvoljene koncentracije.

Takvo stanje bi trebalo da se mijenja ako želimo stvoriti podnošljivu sredinu za život i rad građana i opstanak na ovom prostoru u bliskoj budućnosti, a ovo je naš predlog koji stavljamo javnosti i nadležnim
institucijama na razmatranje i procjenu.

Milorad Mitrović – Direktor NVO „Breznica“