Inspektor za poljoprivredu i vino izvršio je nadzor 27. juna. Konstatovao je da je stanje rijeke Ćehotine bilo dobro i da nema mutnoće, kao i da nije došlo do uginuća ribe, što su i potvrdili ribočuvari iz „Lipljena“ koji su prijavili ekološki incident. U zakonskoj smo obavezi da formiramo komisiju za određivanje štete nad ribljim fondom, samo u slučaju kada dođe do pomora ribe – kazali su iz Ministarstva

Ministarstvo poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede je preduzelo sve potrebne mjere i radnje u cilju zaštite, očuvanja i unapređenja riba i drugih vodenih organizama povodom ekološkog incidenta koji se desio u junu na rijeci Ćehotini – saopšteno je iz tog Vladinog resora kojim rukovodi Vladimir Joković.

Ekološki incident prijavili su 23. juna 2025. godine ribočuvari Sportsko–ribolovnog kluba ,,Lipljen“ koji gazduje ribolovnim vodama u Pljevljima. Utvrđeno je da se na odlagalištu Rudnika olova i cinka Šuplja stijena otvorio ponor koji je „isisao“ flotaciono jezero površine oko četiri hektara usljed čega su šljaka i otpadne vode (jalovina) završile u rijeci Ćehotini.

– Ministarstvo poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede, povodom ekološkog incidenta zabilježenog 27. juna u Rudniku olova i cinka „Šuplja stijena“ kod Pljevalja je, na osnovu zahtjeva Sportsko-ribolovnog kluba „Lipljen“, koji ima potpisan ugovor o ustupanju na korišćenje riba i drugih vodenih organizama, uputilo inspektora za poljoprivredu i vino u nadzor. Inspektor je konstatovao da je stanje rijeke Ćehotine toga dana bilo dobro i da nema mutnoće, kao i da nije došlo do uginuća ribe, što su i potvrdili ribočuvari iz SRK „Lipljen“ – kazali su iz Ministarstva poljoprivrede.

Komisija

Iz tog resora nakon ekološkog incidenta najavili su osnivanje komisije koja će utvrditi štetu pričinjenu ribljem fondu.

Na pitanje da li je komisija formirana, ko su članovi i kakav je nalaz donijela juče su nam odgovorili da je Ministarstvo u zakonskoj obavezi da formira komisiju za određivanje štete nad ribljim fondom, samo u slučaju kada dođe do pomora ribe. Što, konstatuju, u ovom slučaju nije u pitanju.

Ističu da u posljednjih desetak godina, na tom dijelu rijeke Ćehotine nema ribe, zbog čestih spiranja sa jalovišta Gradira.

Ministarstvo je, u saradnji sa Univerzitetom Crne Gore – Prirodno matematičkim fakultetom krajem 2023. godine završila Ribolovnu osnovu sliva rijeke Ćehotine. Fizičko-hemijske karakteristike ispitivao je tokom monitoringa 2022. godine Zavod za hidrometeorologiju i seizmologiju Crne Gore, status kvaliteta pokazao je da je bio umjeren do vro dobar.

– Kako je došlo do ovog ekološkog incidenta planiramo da uradimo monitoring stanja ihtiofaune i bentosa na ovom dijelu rijeke Ćehotine – najavili su iz Ministarstva poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede ne precizirajući kad će to uraditi.

Povodom ekološkog incidenta ni dva mjeseca nakon što se desio nije se oglasio nijedna organ ili institucija. Prošle sedmice je Pobjedi iz Osnovnog državnog tužilaštva u Pljevljima saopšteno da još nije donijelo odluku.

– U toku je izviđajni postupak u kome se preduzimaju potrebne radnje, uključujući i odgovarajuća vještačenja, u cilju utvrđivanja da li u radnjama bilo kog lica ima elemenata bića krivičnog djela za koje se goni po službenoj dužnosti – kazali su iz ODT-a Pljevlja.

Jalovinu čine ostaci rudnog mulja, tečnosti i hemikalija nakon flotacione ekstrakcije rude olova i cinka iz samljevene stijenske mase.

Ekološki inspektor u izvještaju nakon obavljenog nadzora je naveo da Gradir Montenegro (firma preko koje posluje rudnik ,,Šuplja stijena“) nije postupio u skladu s propisanim mjerama iz Elaborata procjene uticaja na životnu sredinu, koje se odnose na slučaj incidenta na jalovištu. Zato je podnesen zahtjev za pokretanje prekršajnog postupka dok je ekološka inspekcija podnijela i zahtjev Agenciji za zaštitu životne sredine za pokretanje postupka za naknadu štete. Agencija se tim povodom nije oglašavala niti su odgovorili na pitanja.

Fizičko-hemijsku analizu uzoraka vode je uradio Centar za ekotoksikološka ispitivanja (CETI). U izvještaju je ukazano na degradaciju kvaliteta površinske vode rijeke Ćehotine u zoni ušća izvora Badanj, a zbog velikog prisustva teških metala u vodi (olovo, cink), rastvorenih soli i suspendovanih čestica. U zaključku se kaže i da to hemijsko opterećenje predstavlja ozbiljan rizik po ekološki status rijeke, posebno u kontekstu potencijalnog negativnog uticaja na akvatične organizme (ribe, bentosne organizme), te da kontaminacija evidentno nije ograničena samo na lokalitet ušća izvora Badanj, već ima difuzni karakter i nastavlja da se širi nizvodno, što potvrđuju i analize uzorka sa lokacije Tatarovine (na granici sa BiH).

Ekološki incident ima karakter prekograničnog jer se Ćehotina uliva u Drinu. Zavod za javno zdravstvo Bosansko-podrinjskog kantona Goražde i JKP ,,6. mart“ iz Goražda preporučili su građanima da budu oprezni prilikom korišćenja vode iz Drine.

Iz Ministarstva rudarstva, nafte i gasa saopšteno je 10. jula da je do ekološkog incidenta došlo formiranjem kaverne (šupljine) u tlu flotacionog jalovišta, usljed više sile – iznenadne geološke pojave, najvjerovatnije zemljotresa, klizišta ili odrona. Naglašeno je da nije došlo do fizičkog oštećenja brane jalovišta kao rudarskog objekta, niti je nesreća nastala usljed neadekvatnog izvođenja rudarskih radova. Geološka pojava djelovala je kao viša sila, s efektima koji su se proširili i van teritorije opštine Pljevlja.

Mjere

Na osnovu izvještaja inspekcijskog nadzora rudarske i geološke inspekcije, privremeno je, od 10. jula, obustavljeno izvođenje rudarskih radova na odlaganju flotacione jalovine na određenim djelovima jalovišta u okviru rudnika. Saopšteno je da je to ,,preventivna i zaštitna mjera nakon ekološkog incidenta izazvanog pojavom koja se, prema Zakonu o zaštiti i spašavanju, kvalifikuje kao ,,veća nesreća“, s obzirom na štetu po životnu sredinu i kontaminaciju Ćehotine“.

Gradir Montenegru je rješenjem naloženo da, osim da privremeno obustavi izvođenje radova na odlaganju flotacione jalovine, omogući nesmetan pristup stručnim timovima i nadzoru, koji sprovode geološka istraživanja u skladu sa nalogom geološke inspekcije od 4. jula. Mjera ostaje na snazi do završetka geoloških istraživanja i dobijanja validnih rezultata, izrade plana zaštite i spašavanja i pribavljanja saglasnosti od

Ministarstva unutrašnjih poslova, te do pripreme i odobravanja tehničkog rješenja koje će spriječiti slične incidente u budućnosti.

– S obzirom na osjetljivost situacije, način na koji je koncesionar Gradir Montenegro pristupio sanaciji kaverne biće dodatno preispitan. O zakonitosti nužnih odstupanja u dijelu izvođenja rudarskih radova tokom sanacije odlučiće nadležni sud u Pljevljima, po zahtjevu Rudarske inspekcije – saopšteno je tada.

Izlivanje basena jalovišta nije prvi slučaj zagađenja Ćehotine rudničkim vodama. Na to ukazuje stanje iznad i nizvodno od Mjedeničkog potoka koji se nalazi u blizini rudarskog naselja Šula, u nenaseljenom dijelu, a u kome se periodično, pojavaljuju kisjele vode koje su uništile živi svijet u njemu.

Kompanija Gradir Montenegro d.o.o. koja posluje u vlasništvu poljske kompanije ZGH iz Boleslawa, ima dugoročnu koncesiju na eksploataciju rude cinka i olova na ležištima ,,Šuplja stijena“, ,,Đurđeve vode“, ,,Paljevine“ i ,,Ribnik“. Ugovor je potpisan 25. avgusta 2006. godine.

Ranije je iz Ministarstva rudarstva, nafte i gasa saopšteno da je u otvaranje rudnika uloženo 50 miliona eura. Proizvodnja iznosi 550.000 tona rude godišnje, sa prosječnim sadržajem od 2,5 odsto olova i cinka. Godišnje proizvode 18.000 tona koncentrata olova i cinka. Kompanija zapošljava 162 radnika (podatak iz 2024. godine).