Na osnovu preporuka međunarodne koordinacije Mladih ekoreportera, plasmana, tematike kojom se bave, ispunjenosti kriterijuma i godišta autora, NVO “EKOM”, kao nacionalni operater programa, odredila je osam radova za međunarodni konkurs “YOUNG REPORTERS FOR THE ENVIRONMENT 2021”, koji će tokom maja biti poslati na žiriranje u Kopenhagen. Rezultati će biti objavljeni početkom septembra ove godine.

Jedan od tih radova pripremila je učenica Gimnazije „Tanasije Pejatović“ Marija Đurović.

Asfaltna baza – Nova pljevaljska ekocidna faza

U Pljevljima se tradicionalno baštini kultura zagađenja. Tome svjedoči činjenica da je u decembru 2020. godine pokrenuta priča o izgradnji asfaltne baze u pljevaljskom naselju Potrlica.

Asfaltne baze miješaju šljunak i pijesak sa derivatima sirove nafte, a kao rezultat nastaje asfalt koji se koristi za izgradnju puteva.  Svake godine ispuštaju milione kilograma hemikalija u vazduh tokom proizvodnje, uključujući mnoge toksične zagađivače vazduha kao što su arsen, benzen, formaldehid, kadmijum, fenol i heksan. Izloženost ovim vazdušnim toksinima može prouzrokovati rak, probleme sa centralnim nervnim sistemom, oštećenje jetre, respiratorne probleme i iritaciju kože. Nezanemarljiva je i prašina koja nastaje radom ovakvih postrojenja. Koji je razlog zbog kojeg se ono nalazi tako blizu naseljene površine?

U „Elaboratu o procjeni uticaja na životnu sredinu“ lokacija je opravdana degradiranim izgledom i siromašnom faunom, a njena udaljenost je ocijenjena kao velika u dovoljnoj mjeri da ne ugrožava zdravlje ljudi. 

Prema međunarodnim standardima i propisima, mora se obezbijediti bezbjedna udaljenost između mjesta izvođenja radova i naselja, a iznosi između 3 i 3,5 km vazdušne udaljenosti. Međutim, asfaltna baza se nalazi na vazdušnoj udaljenosti od 421m od prvih kuća, a 2370m od centra grada. 

Zadržavaju se najmanje 18 sati u vazduhu, a ljudi i prethodno pomenute površine lako bi došle u kontakt sa njima. 

Kapacitet postrojenja je 160 tona asfalta na sat.

„Pljevlja su grad u kotlini, gdje postoji veliki broj dana sa tišinom. Magle su česte a provjetrenost slaba, što takođe nepovoljno utiče na trenutnu situaciju.“ navodi Mile Đurović, starosjedilac Potrlice.

Nažalost, ovakvi problemi česti su i u ostatku svijeta. „Došli smo do tačke kada se pitamo da li je vrijeme da se iselimo“, riječi su stanovnika Ervajna (Kalifornija), aludirajući na problem zagađenja vazduha i neprijatnih mirisa koji dolaze iz postrojenja. Grupa stanovnika koji žive u Kesviku i Šasti se takođe pripremaju za borbu protiv izgradnje asfaltne baze za koju kažu da bi stvorila prašinu, zagađenje, buku i gust kamionski saobraćaj na području zapadno od Redinga. Baš kao i stanovnici pomenutih mjesta, Potrličani peticijom daju do znanja da ne prihvataju da se radovi vrše na predviđenom mjestu. „Posledice za ionako devastiranu životnu sredinu i zdravlje ljudi će biti i više nego pogubne ako se ovaj projekat ostvari. Zar zdravlje svih nas nije najveći javni interes?“, kazao je Đurović.

Tu su i građani koji zanemariju ekološki faktor i primat daju otvaranju novih radnih mjesta: „Bitno je da se radi.“

Jedino racionalno rješenje bilo bi izbor lokacije koja je izolovana i ne ugrožava kvalitet vazduha, zemljišta i voda, kao i živote ljudi, biljaka i životinja. Treba pružiti otpor svakoj aktivnosti koja narušava ekološku ravnotežu i oduzima bićima pravo na osnovnu životnu potrebu, a to je potreba za čistim okruženjem.