Sastanak lidera zemalja Zapadnog Balkana, kojim se obilježava deset godina od pokretanja regionalne inicijative Brdo – Brioni, biće održan u ponedjeljak 17. maja u Sloveniji.

Cilj sastanka na Brdu kod Kranja je nastavak jačanja regionalne inicijative i usvajanje Deklaracije kojom bi se Briselu poslala jasna poruka da je za čitav region i Evropsku uniju najbolje rješenje da države Zapadnog Balkana zajedno budu primljene u porodicu evropskih naroda.

Ideja zajedničkog prijema balkanskih zemalja u EU promovisana je ranije, a ponovo je aktuelizovana uoči imenovanja Miroslava Lajčaka za evropskog izaslanika za dijalog između Srbije i Kosova.

Evropski diplomate smatraju da bi zajednički prijem zemalja nestabilnog regiona bio izlaz za brojna pitanja u odnosima balkanskih zemalja čija rješenja nisu na vidiku ni trideset godina nakon raspada bivše Jugoslavije.

Dodatni impuls uspjeha ovoj ideji pokušao je nedavno da da slovenački predsjednik Borut Pahor koji se u Beogradu založio za potpisivanje Deklaracije na Brdu kod Kranja ocijenivši da je ona najsvrsishodnija za mir i stabilnost u regionu.

Iz Brisela je više puta poručeno da su mir i stabilnost uslov svakog daljeg napretka i ubrzanja odnosno deblokade nastavka proširenja Evropske unije.

Iako se deklarativno svi balkanski lideri slažu da im je evropska perspektiva potrebna očito je da će se jedinstvo bivših jugoslovenskih republika teško postići bez obzira na pritiske briselske diplomatije, a najviše zbog gorućeg pitanja Kosova čije rješavanje Srbija neće prepustiti bez uvažavanje svojih pozicija.

Srpski predsjednik Aleksandar Vučić otvoreno je uoči Samita poslao vrlo oštru poruku da svi u Evropi treba da znaju da Beograd neće Kosovo ispustiti a on lično neće pristati na odluke na štetu srpskog naroda „čak i po cenu života“.

Oglasio je i crnogorski predsjednik Milo Đukanović navodeći da ima slične poglede sa Slovenijom u odnosu na pitanje perspektive ovog regiona i perspektive Evrope čiji neodvojiv dio predstavlja i Zapadni Balkan, te da je spreman da predano sarađuje na putu ostvarivanja zejedničke vizije.

Brojne ankete javnog mnjenja u Crnoj Gori i regionu pokazale su da većina građana i dalje podržava integraciju u EU, ali da je povjerenje građana u EU znatno opalo pogotovo nakon pandemije koronova virusa u kojoj se evropske države nisu najbolje snašle pa su balkanske zemlje ostale bez očekivane pomoći.

Profestorica na podgoričkom Univerzitetu i bivša ministarka za evropske integracije u Vladi Crne Gore Gordana Đurović potvrdila je za Portal Dana da povjerenje građana u EU opada i ocijenila da Brisel treba jasno da se izjasni o svim aktuelnim spornim pitanjima.

Samit Procesa Brdo – Brioni 17. maja održava se uoči predstojećeg početka mandata predsjedavanja Slovenije Evropskom Unijom tokom kojeg se očekuje inteziviranje dijaloga Beograd – Priština i jače djelovanje Brisela na smanjenje tenzija u regionu i poboljšanje anemičnih odnosa između balkanskih zemalja.