Agencija za socijalnu pravdu saopštila je da je u prvih šest mjeseci ove godine više od 3,4 miliona eura, bez uračunatog PDV-a, je iznos subvencionirane naknade preko Crnogorskog operatora tržišta električne energije (COTEE) plaćen privatnim firmama, koje uglavnom gazduju malim hidroelektranama (mHE) i vjetroelektranama (VE).

“Time od 2014. godine, kada je u pogon puštena u rad prva mHE, iznos subvencija, prikazanih samo preko COTEE, dostiže cifru od oko 102 miliona, bez PDV-a, kojeg plaćaju krajnji potrošači (građani i privreda), ali je on prihod državne kase.

Sa 100 miliona eura, sa koliko je subvencionisan privatni biznis energetskih profitera/tajkuna, država je mogla da riješi u potpunosti problem izgradnje svih dnevnih centara za osobe sa posebnim potrebama i domova za stare u zemlji, ili da gradi nove vrtiće i škole.

Od 3,4 miliona eura subvencija plaćenih u prvom dijelu ove godine, preko 2,6 miliona su subvencije za struju proizvedenu iz VE, ostalo su subvencije za električnu energiju iz mHE,” preciziraju iz Agencije.

Subvencije se, tvrde, isplaćuju po zakonskim i pozakonskim propisima ustanovljenim još iz vremena vlada Demokratske partije socijalista i njenih saveznica. Ti propisi su, dodaju, veoma štetni za potrošače.

“Biznis šema za ove energetske objekte obuhvatala je dodjelu koncesija za proizvodnju struje na period od 27 do 30 godina, a koncesionar dobija pravo na subvencije u prvih 12 godina, koje su dominanatno plaćali potrošači kroz račune za struju, ili se dio izdvajao iz državne kase.

Prema zvaničnim podacima, 33 mHE su sagrađene po osnovu šeme podsticaja, a osam u međuvremenu nije u toj šemi, već na tržištu. Sagrađene su uglavnom na sjeveru, gdje mještani godinama ukazuju da su im mHE uništile rijeke.

Osim struje iz mHE subvencije se u ovom času plaćaju i za dvije velike VE Možura i Krnovo, kao i više solarnih elektrana (SE),” navodi se dalje u saopštenju.

Podsjećaju da je prošlog avgusta donijet Zakon o obnovljivim izvorima energije, koji zadržava podsticaje za proizvodnju struje iz obnovljivih izvora, a od sredine 2022. na osnovu izmjene kontroverznog zakonskog rješenja izdato je desetine urbanističko tehničkih uslova za gradnju velikih VE i SE.

“Projektovana instalisana snaga budućih VE i solarnih elektrana, kojima se planira da budu „popločani“ milioni i milioni kvadrata zemljišta, bezmalo je tri puta veća nego trenutna instalisana snaga svih energetskih objekata za proizvodnju struje u zemlji.

U međuvremenu, među prvim „na udaru“ vrlo brzo će biti Sinjajevina (spašena od vojnog poligona, ne i od energetskih profitera), jer su već data „zelena svijetla“ na elaborate o uticaju na životnu sredinu za gradnju energetskih objekata na njoj,” zaključuju u saopštenju.