Top pet crnogorskih proizvoda su vino, pršuta, sir, rakija, masline i maslinovo ulje, pokazalo je Istraživanje navika kupovine inostranog stanovništva tokom posjete/boravka u Crnoj Gori. Na tržištu Srbije najzastupljeniji i najtraženiji crnogorski prehrambeni proizvodi su pršuta, Nikšićko pivo, vino Plantaže, kao i zamrznuta riba proizvođača „Zeta fish“. Međutim crnogorski proizvodi nisu baš zastupljeni u BiH, posebno u Federaciji Bosne i Hercegovine, uz izuzetak koji se odnosi na 13. jul „Plantaže“, koji se, u okviru svoje cjenovne kategorije, nalazi u top top proizvođača vina na ovom tržištu.

To se navodi u dokumentu Mistarstva ekonomskog razvoja i turizma je, koje je u saradnji sa UNDP-ijem u okviru projekata “Unapređenje konkurentnosti privrede”, realizovalo aktivnosti na izradi Studije za potrebe razmatranja uspostavljanja koncepta “Kuća crnogorskih proizvoda”.

Države iz kojih potiču anketiranu ispitanici su: Srbija (36,7 odsto), Bosna i Hercegovina (11,7 odsto), Albanija (1,7 odsto), Turska (8,3 odsto), Austrija (8,3 odsto), Ukrajina (pet odsto), i u manjom procentu ostale zemlje Evrope i svijeta.

Istraživanje navika kupovine inostranog stanovništva tokom posjete/boravka u Crnoj Gori pokazalo je da su najvažniji kriterijumi za odluku o kupovini stranih gostiju pouzdan i provjeren kvalitet (4,25 odsto), sastav proizvoda (4,11 odsto), dok su im manje važni kriterijumi strano porijeklo proizvoda (2,43 odsto), reklama za proizvod (2,54 odsto) i da je proizvod na akciji (2,87 odsto).

Cijena proizvoda je za više od polovine ispitanika donekle važna (51,9 odsto), a za samo 14,8 odsto ispitanika veoma važna kada je u pitanju odluka o kupovini.

“Generalno posmatrano, prilikom kupovine proizvoda robe široke potrošnje tokom boravka u Crnoj Gori, najveći broj ispitanika (65 odsto) radije bira proizvode crnogorskih marki, dok za 33 odsto ispitanika nije važno porijeklo proizvoda prilikom kupovine. Samo dva odsto ispitanika radije bira proizvode marki iz uvoza pri kupovini, a više od polovine ispitanika (64 odsto) prilikom izbora proizvoda radije kupuje proizvod proizveden na tradicionalan način u odnosu na one industrijske proizvode, dok trećina ispitanika (36 odsto) podjednako kupuje industrijske proizvode kao i one koji su proizvedeni na tradicionalan način”, piše u dokumentu objavljenom na sajtu Vlade.

Naglašava se da analiza pokazuje da su povoljnije cijene domaćih proizvoda u odnosu na proizvode iz uvoza, dostupnost proizvoda u trgovinama, kao i ukoliko bi proizvodi imali neku prepoznatljivu oznaku iz Crne Gore, faktori koji bi pozitivno uticali i naveli inostrane posjetioce da više kupuju crnogorske proizvode tokom svog boravka u Crnoj Gori.

S tim u vezi prepoznato je nešto više od 13 proizvoda, a u top pet proizvoda su se našli sljedeći crnogorski proizvodi: vino, pršuta, sir, rakija, masline i maslinovo ulje.

Osim toga istraživanje je pokazalo da postoji zainteresovanost i spremnost ispitanika koji su posjetili/boravili u Crnoj Gori da bi rado kupili tipične crnogorske proizvode kao suvenir.

“U najvećem broju su prepoznali crnogorske proizvode kao što su: vino, pršuta, rakija, vino Plantaže, masline i maslinovo ulje, med, gusle, crnogorsku kapu, koje bi kupili kao suvenir iz Crne Gore. Pored ovih proizvoda kao atraktivni inostranoj javnosti izdvojili su se i med, dimljeno/suvo meso, pivo, ajvar, kajmak, voda, ali i gusle i drugi suveniri sa tradicionalnim motivima Crne Gore”, piše u dokumentu.

Tržište Srbije

Najzastupljeniji i najtraženiji crnogorski prehrambeni proizvodi su pršuta, Nikšićko pivo, vino Plantaže, kao i zamrznuta riba proizvođača „Zeta fish“.

Trenutni godišnji plasman pršute na tržištu Srbije iznosi oko 100.000 tona.

Među problemima plasmana domaćih proizvoda izdvaja se ograničen proizvodni kapacitet crnogorskih proizvođača.

Tržište Bosne i Hercegovine

Generalno posmatrano, crnogorski proizvodi nisu baš zastupljeni, naročito u Federaciji Bosne i Hercegovine, uz izuzetak koji se odnosi na 13. jul „Plantaže“, koji se, u okviru svoje cjenovne kategorije, nalazi u top top proizvođača vina na ovom tržištu.

Nikšićko pivo je prisutno u Republici Srpskoj, dok ga na tržištu Federacije Bosne i Hercegovine gotovo nema.

Mesna industrija „Goranović“ sa suhomesnatim proizvodima, je solidno zastupljena na tržištu, dok je „Franca“ uspjela da se probije na tržište BiH sa konzerviranim proizvodima, ali je nastup slabo promotivno praćen.

Na ovom tržištu je takođe zastupljen „FALCON“ proizvođač krem namaza, koji sa godišnjom prodajom oko šest tona u BiH ima značajno tržišno učešće, međutim ima jaku kunkurenciju: Takovo, Podravka i Nutela.

U dokumentu se ističe da na tržište Srbije Crna Gora najviše izvozi, iz kategorije prehrambenih proizvoda: vino od svježeg grožđa, ojačana vina i mošt od grožđa čija je fermentacija zaustavljena i šunke, plećke i pripadajuće proizvode, kao i svinjsko meso, dok iz domena kreativnih industrija dominiraju novine, časopisi i periodična izdanja, a iz kategorije kozmetičkih parfemi i toaletna voda.

Na tržište Bosne i Hercegovine Crna Gora najviše izvozi, iz kategorije prehrambenih proizvoda, vino i kobasice, dok iz domena kreativnih industrija dominiraju tepisi i ostali podni pokrivači, knjige i brošure.

Na tržište Albanije Crna Gora najviše izvozi pivo i vino, iz kategorije prehrambenih proizvoda, dok su iz domena kreativnih industrija najzastupljeniji, kao i u slučaju Bosne i Hercegovine, tepisi, knjige i brošure.

“U cilju sticanja uvida u navike kupovine inostranog stanovništva, koji su u turističkoj posjeti Crne Gore ili privremeno borave u Crnoj Gori, njihovih potreba, dostupnosti određenih kategorija proizvoda i njihove spremnosti da kupuju domaće proizvode sprovedeno je istraživanje u periodu od 22. marta do 1. aprila 2023. godine, na uzorku od 60 ispitanika, koji su stariji od 18 godina, a koji su boravili/posjetili Crnu Goru”, pojašnjeno je u dokumentu.