Vladimir Dzuverović i specijalizovana pčelarska firma „RAM-BEE DOO-Pljevlja“ predstavljaju najbolji primjer uspješnog poslovanja malih i srednjih preduzeća, kroz korišćenje granta za samozapošljavanje koji je dodjeljen od strane EU, a sprovodio ga ZZZCG, zatim saradnju i korišćenje sredstava opštine Pljevlja i Vlade Crne Gore. Radi se o specijalizovanoj pčelarskoj firmi osnovanoj u februaru 2020. godine, koja se isključivo bavi proizvodnjom i prodajom pčelarskog pribora i opreme za pčelare.

Sitni pčelarski pribor i ozbiljniju prohromsku opremu firma uvozi direktno od proizođača iz okruženja i plasira kroz maloprodajni objekat, koji se nalazi na lokaciji Avalska 46b u Pljevljima, naselje Golubinja. Od samog osnivanja pokrenuta je sopstvena proizvodnju košnica. Tokom 2021. godine firma je kroz dodjeljeni grant od opštine Pljevlja za razvoj preduzetništva uspjela da nabavi kompletnu liniju za proizvodnju hrane za pčele (pogače za pčele) koje su smjestili u proizvodni pogon i dobili Rješenje za proizvodnju od Uprave za veterinu i fitosanitarne poslove.

Tokom 2022. godine Ministarstvo ekonomskog razvoja i turizma u saradnji sa Ministarstvom finansija, uz podršku delegacije Evropske unije u CG, objavilo je Poziv za dodjelu bespovratnih sredstava u okviru grant šeme “Unapređenje konkurentnosti malih i srednjih preduzeća, kroz podršku ženskom preduzetništvu i preduzetništvu mladih”. Firma je aplicirala na ovaj poziv projektom „Nabavka linije za proizvodnju satnih osnova za pčele“ i izabrana je od strane Komisije među 9 firmi u Crnoj Gori. 

Za ovih 5 godina poslovanja savladana je proizvodnja košnica, hrane za pčele-pogače i satnih osnova za pčele. Posebno je značajna proizvodnja satnih osnova za pčele iz razloga što se na tržištu CG pa i u okruženju plasiraju satne osnove koje u sebi imaju veliki procenat parafina, odn. pčelari koji mjenjaju svoj prirodni vosak za satne osnove ne dobijaju za uzvrat satne osnove od voska, već parafinirane satne osnove. Ovim projektom svaki pčelar od voska koji donese za preradu u satne osnove, dobija satne osnove od svog voska. Sa druge stane, svaki višak voska firma otkupljuje od pčelara i isti prerađuje u satne osnove i iste plasira na tržište. 

Sa proizvodnjim satnih osnova se počelo u proleće 2024. godine, nakon implementacije projekta i dobilenog Rješenja od Uprave za veterinu i bezbjednost hrane za proizvodnju i preradu voska, uvođenjem HACCP standarda u proizvodnji. 

Iste godine, nakon implementacije projekta ostvareni su dobri poslovni rezultati firme, upravo iz razloga realizacije pomenutog projekta i ostvarili rast prihoda u odnosu na prethodnu godinu u iznosu od 40%, jer je ovaj projekat imao multiplikativni efekat za ceo prodajni asortiman iz ponude u maloprodaji.

Sledeći cilj je ako bude Poziva za mala i srednja preduzeća da se aplicira projektom za proizvodnju ramova za košnice, čime bi u potpunosti zaokružili kompletan proces proizvodnje od drveta.

Bavljenje pčelarstvom je jedna duga tradicija kod Džuverovića iz sela Crljenice na 1134 mnv, nadomak Pljevalja. Vladimir Džuverović je treća generacija u porodici koja je nastavila da se bavi pčelarstvom.

Po završetku Ekonomskog fakulteta u Beogradu, odbio je ponudu da ostane da radi u Beogradu i vratio se u Pljevlja na svoju đedovinu. Otac, Dragoljub, bio je profesor matematike, a strastveni ljubitelj pčela, bio je u tome profesionalac. Njemu je Vladimir od malih nogu do povratka sa fakulteta pomagao fizičke poslove oko pčela (čišenje i žicanje ramova, čišćenje košnica, vrcanje meda, skidanje rojeva itd.). Desilo se da se nakon završetka studija Vladimirovom ocu naglo pogoršalo zdravstveno stanje i da više fizički nije mogao da obilazi pčelinjak. To je bio momenat kad je Vladimir odlučio da nastavi porodični posao.

O toj životnoj prekretnici govori Vladimir:

„Sada kada me neko pita koliko dugo se bavim pčelarstvom ja kažem da imam 2 perioda, prvi do 2006. godine, a drugi nakon 2006 godine. Za ovaj drugi period mogu da kažem u pravom smislu riječi da je to period od kada se bavim pčelarstvom. Zašto? Zato što sam morao samostalno da odlazim na pčelinjak i da sam zazimim pčelinje zajednice u jesen, a u proljeće da ih optimalno razvijem do glavne pčelinje paše. Prve dvije godine imao sam strah i zebnju da li ću uspjeti u tome i uspio sam. Ocu sam prenosio informacije kad, šta i kako radim. Vidio sam po njegovom izrazu lica da sve dobro radim i bio je zadovoljan i srećan zbog toga. Veoma brzo sam zašao u dubinu razvojnog i životnog ciklusa pčela, po ponašanju pčela osjećam šta se dešava u prirodi. Otac mi je stalno govorio da je za uspješno pčelarenje najbitnije primjeniti pravu stvar na pravi način u pravo vrijeme. I to zaista jeste tako. Za razliku od drugih oblasti stočarstva, pčelarstvo iziskuje najviše znanja i stalno usavršavanje. Imao sam prilike i koristio sam ih da idem na mnogobrojna predavanja na kojima sam mogao da steknem sliku na kom sam ja nivou. Sada mogu slobodno da kažem da sam dostigao nivo mog oca, jer mi je to bio cilj, da dostignem njegov nivo da „upravljam pčelama.

Ja danas pčelarim sa oko 80 košnica i svim tipovima košnica AŽ, Db i LR. Za naše podneblje najbolje su mi se pokazale AŽ košnice u smislu proljećnog razvoja i prinosa meda. Period od 2000-2020. godine u našim krajevima generalno su bile izuzetno teške godine za bavljenje pčelarstvom iz razloga što to bile godine sa izuzetno malim prinosima meda, pa ko je imao dosta društava imao je velikih troškova kako bi pčele opstale. Izuzetak su bile 2005., 2013. i 2016. godina u kojima su bili osrednji prinosi. Kada poredim godine od 2020-2024 sa prethodno uzetim periodom mogu istaći da su to bile godine sa dobrim prinosima meda, posebno 2023, i 2024, godina gdje su prinosi zavisno od mikrolokacije iznosili od 12-20kg po košnici. Što se tiče prodaje meda, svaki pčelar koji radi pošteno i čisto neće imati problem sa plasmanom, a za to je potrebno vrijeme da se stekne povjerenje od strane kupaca prema pčelaru. Med se ove godine u Pljevljima prodavao od 12-20 eura/kg. Ko kako cijeni svoj rad i kvalitet meda tako je i određivao cijenu.

Nakon toga osjetio sam da treba da idem dalje, da napravim sledeći korak u smislu razvoja i promocije pčelarstva u gradu. Uvidio sam da u Pljevljima ima dosta pčelara, a da nedostaje puno stvari kako bi isti osjetili benefite. 2018. godine osnovali smo NVU “Sve za pčele,pčele za sve“ koje broji oko 60 članova, uz simbolične članarine (u početku 1 euro, sada 3 eura), a sve sa ciljem kako bi pčelari mogli da ostvaruju subvencije od Opštine i Ministarstva poljoprivrede, kao i za sprovođenje projekata za mlade uz sprovođenje edukativnih predavanja i praktičnih obuka na pčelinjaku, uz dodjelu pčelinjih zajednica sa početnim pčelarskim priborom. Osim toga, pčelarsko udruženje je osnovano da se pomogne svakom pčelaru kojem usled posledica više sile nastane totalna šteta na pčelinjaku ili pčelarskim objektima. S ovim u vezi, smatram da je važno napomenuti da smo u 2024. godini jednom našem pčelaru i članu uspjeli preko donacija da nadoknadimo cjelokupnu štetu nastalu udarom groma u pčelarski objekat u kome je uništena kompletna pčelarska oprema.

Protokom vremena uvideo sam da pčelari u Pljevljima ne mogu u svom gradu da kupe pčelarski pribor i opremu već smo svi morali da idemo u druge gradove u okruženju. 2020 godine preko Javnog poziva ZZZCG za samozapošljavanjem, finansiran sredstvima EU, predajemo projekat za otvaranje porodične specijalizovane pčelarske prodavnice. Sa svojim projektom dobijamo grant, sklapamo ugovor, osnivamo firmu, sprovodimo projekat i započinjemo posao prodaje pčelarskog pribora i opreme. Nakon toga, počinju da se pojavljuju novi Javni pozivi za mala i srednja preduzeća što od Zavoda, opštine i Ministarstava. Najveću satisfakciju osjećam što smo svaki projekat sami pisali i kojim smo apliciranjem, prolazili kod donatora, a svi su finansirani sredstvima EU. Za ovih 5 godina postojanja uspjeli smo, sve zahvaljujući projektima, da nabavimo opremu za proizvodnju pogača za pčele, a 2024. godine i liniju za proizvodnju satnih osnova. Posebno ističem uspjeh da smo na Javni poziv za mala i srednja preduzeća raspisanim od strane Ministarstva ekonomije CG, a čiju je implemantaciju sprovodilo Ministarstvo finansija-Direktorat za ugovaranje i finansiranje sredstava EU pomoći, finansiran od strane EU, svojim projektom za nabavku linije za proizvodnju satnih osnova ušli u 4 firme u čitavoj Crnoj Gori. Ovo posebno ističem, iz razloga što je ukupni fond sredstava za ovaj lot (podrška ženskom preduzetništvu ) za cjelu CG bio 150.000 eura.

https://www.facebook.com/share/v/19RK6mP2Ph

Danas sa ponosom mogu da kažem da u Pljevljima imamo sve što je potrebno pčelarima, a posebno kvalitetnu domaću pogaču za pčele i kvalitene satne osnove od voska uz primjenu HACCP standarda u proizvodnji“.

Vladimir na seoskom gazdinstvu uporedo obnavlja staru seosku kuću i planira da  kada ode u penziju, osim pčelarstvom bavi i seoskim turizmom i proizvodnjom rakije. S tim u vezi ove godine planira da završi unutrašnju adaptaciju kuće, a pored nje napravi najveću Api komoru u Crnoj Gori. Među prvih 12 sertifikovanih pčelara u Crnoj Gori je i Vladimir Džuverović koji ne odustaje od realizacije novih projekata na ruralnom području opštine i predstavlja pravi primjer uspješnog poslovanja malih i srednjih preduzeća u opštini i na nivou Crne Gore.