Predsjednik Srbije Aleksandar Vučić ponudio je ruskoj delegaciji da Srbija otkupi dio ruskog vlasništva u Naftnoj industriji Srbije (NIS), uz obećanje da će im, kada se situacija na međunarodnom nivou normalizuje, sve biti vraćeno, pišu Večernje novosti u današnjem izdanju.

Međutim, prema nezvaničnim saznanjima lista, Moskva nije naklonjena takvom rješenju i čini se da bi im prihvatljivije bilo da svoj udio prodaju trećoj strani — a moguće je da će to biti Amerikanci.

List navodi da je Vučić ovaj prijedlog iznio na nedavnom sastanku s predsjednikom Upravnog odbora Gaspromnjefta Aleksandrom Djukovim i zamjenikom ministra energetike Rusije Pavelom Sorokinom.

Matična kompanija NIS a.d. nalazi se na listi posebno označenih državljana i blokiranih lica američkog Ministarstva finansija. Ova klasifikacija zabranjuje transakcije američkih fizičkih i pravnih lica s NIS a.d., kao i s njegovim operativnim podružnicama.

„Navedene sankcije mogu značajno uticati na operativne aktivnosti, finansijske tokove i sposobnost kompanije da ispuni svoje obaveze prema povjeriocima. To može dodatno baciti značajnu sumnju na sposobnost kompanije da nastavi poslovanje kao neograničeno preduzeće“, navodi se između ostalog u godišnjim izvještajima o poslovanju domaćih kompanija u vlasništvu NIS-a.

Nesumnjivo je da se američke sankcije, koje su stupile na snagu prošle sedmice, odnose i na podružnice NIS-a. Kako je naglašeno, to će uticati na njihovo daljnje poslovanje, ispunjavanje obaveza prema partnerima, ali i na ukupne poslovne rezultate.

Naftagas sistemi

Od šest ćerki-kompanija NIS-a, samo dvije — Naftagas naftni sistemi i Naftagas tehnički sistemi — zapošljavaju više od 2.800 ljudi. Ukupno, u svih šest kompanija zaposleno je nešto više od 6.500 radnika.

Krajem prošle godine u Naftagas naftnim sistemima, čija je glavna djelatnost istraživanje i eksploatacija nafte i gasa, radilo je 2.415 ljudi, dok je u tehničkim sistemima bilo zaposleno 429 radnika. Tehnički sistemi bave se popravkom mašina. Obje kompanije su u stoprocentnom vlasništvu NIS-a.

Finansijski izvještaji pokazuju da su prošle godine poslovale profitabilno. Naftagas naftni sistemi ostvarili su ukupne prihode od 16,7 milijardi dinara — milijardu više nego godinu ranije. Ipak, dobit je u 2024. godini naglo pala, sa 215,3 miliona na samo 6,2 miliona dinara.

S druge strane, tehnički sistemi Naftagasa imali su ukupne prihode od 4,5 milijardi dinara, znatno više nego 2023. godine (2,6 milijardi). Dobit je gotovo udvostručena — sa 115,5 miliona porasla je na 213,7 miliona dinara.

I pumpe pod sankcijama

NIS Petrol AD, kompanija koja prodaje gorivo, organizovana je kao akcionarsko društvo, ali je NIS stoprocentni vlasnik. Na kraju prošle godine imala je 2.972 zaposlena.

Ukupni prihodi ove kompanije prošle godine iznosili su 6,3 milijarde dinara, što je 600 miliona više nego 2023. godine. Dobit je takođe porasla — sa 158,2 miliona na 286,4 miliona dinara u 2024.

NIS MTO doo, koji se bavi skladištenjem, zapošljava 84 radnika. Ukupni prihodi u 2024. bili su četiri puta veći nego prethodne godine — sa 99,5 miliona porasli su na 491,4 miliona dinara. Dobit je povećana sa 51,1 miliona na 69,8 miliona dinara.

NIS posjeduje i kompaniju NTC NIS Naftagas doo (Naučno-tehnološki centar) sa skoro 400 zaposlenih. Dobit ove kompanije porasla je sa 266,4 miliona dinara na 433,9 miliona u 2024. Ukupni prihodi porasli su za 300 miliona, na 3,4 milijarde dinara.

Petrohemija — jedini gubitaš

Jedini gubitaš među šest ćerki-kompanija je Petrohemija iz Pančeva, u kojoj NIS posjeduje 90% udjela (ostatak je u vlasništvu Srbije). Petrohemija već godinama posluje s gubitkom, a taj trend je nastavljen i nakon preuzimanja većinskog vlasništva.

Ukupni prihodi Petrohemije porasli su sa 31,9 milijardi dinara u 2023. na 33,7 milijardi u 2024. godini, a gubitak je prepolovljen — sa 18,3 milijarde na 7,6 milijardi dinara.

Sestrinske kompanije

Pored ovih šest, NIS ima i sestrinske kompanije u Srbiji: Gazprom Energoholding Srbija, Linde gas Srbija i Srbokoka doo iz Jagodine.

U Linde gas Srbija, NIS ima 12,44% udjela, dok je većinski vlasnik njemački Linde GmbH (87,26%). Kompanija proizvodi industrijske gasove.

Gazprom Energoholding je zajedničko vlasništvo ruske Jad Centrenergoholding kompanije (51%) i NIS-a (49%). Registrovan je kao holding i uključuje više firmi.

Srbokoka iz Jagodine je od 2016. u blokadi i trenutno prolazi kroz proces reorganizacije.