Rijeka Vezišnica je decenijama zvanično najzagađenija rijeka u Crnoj Gori na osnovu zvaničnog Izvještaja Agencije za zaštitu životne sredine o stanju životne sredine u CG.

A zašto !?

Projekat „Zajedno za čistiju i bistriju Vezišnicu“, koji realizuje NVO „Da zaživi selo“ u partnerstvu sa NVO „Legalis“, obrađuje jedan segment zagađenja ove rijeke, a to su otpadne fekalne vode iz domaćinstava. Kroz niz aktivnosti pokušaće da skrenu pažnju na nepravilno upravljanje otpadnim komunalnim vodama na primjeru rijeke Vezišnice, da evidentiraju probleme, da ukažu nadležnima na problem i da pokrenu inicijativu za njihovo rešavanje, kako bi bar u domenu ovoga zagađenja rijeka Vezišnica bila manje opterećena.

Prva aktivnost koja je realizovana je anketiranje domaćinstava u slivnom području rijeke Vezišnice. Anketirano je 100 domačinstava na području od Odžaka do Komina, koja bitišu u pojasu od 12 km uz rijeku Vezišnicu, tj. u njenom slivnom području. U anketama su sadržana pitanja koja su se odnosila na problem komunalnih otpadnih voda, kako je riješeno odvođenje komunalnih otpadnih voda na ovom području, koje su posljedice, ko je nadležan za rješavanje problema i kako ih riješiti, a sve iz ugla mještana sa tog područja. Nakon anketiranja izvršena je obrada anketa, a rezultate anketiranja možete pogledati O V D E .

Anketirano je 100 stanovnika sa područja od sela Odžak i nastanka rijeke Vezišnice do ulivanja rijeke u Ćehotinu kod naselja Komina. Anketa je sprovedena u periodu 01.07. – 01.08.2022. godine.

Anketirani mještani smatraju da je važno pravilno upravljanje komunalnim otpadnim vodama iz domaćinstava. Većina se izjasnila i da posjeduje sopstvenu septičku jamu. Samo jedan odgovor priznaje da komunalni otpad iz domaćinstava sprovodi u rijeku Vezišnicu. Anketirani su upoznati, da je prilikom izgradnje objekata obavezno obezbjediti recipient/septičku jamu/sabirnik otpadnih voda. Smatraju da se poštuju pravila izgradnje septičke jame/taložnika prilikom izgradnje objekata u mjestu stanovanja. Većina anketiranih ili 59% smatra da je rijeka Vezišnica zagađena rijeka u mjestu njihovog stanovanja. Iznenađuje podatak da čak 41% anketiranih smatra da rijeka Vezišnica nije zagađena rijeka u njihovom mjestu stanovanja. Kao najvećeg zagađivača rijeke Vezišnice vide krupni otpad. Konstatacija je, da je duž putnog pravca od Odžaka do Komina, koji se proteže uz rijeku Vezišnicu, postavljeno na više lokacija kontejneri i koševi za odlaganje krupnog otpada. Anketirani u velikom procentu ne koriste rijeku Vezišnicu ni za jedan vid rekreacije niti za zalivanje poljoprivrednih površina. Izgradnju kolektora smatraju kao rješenje za otpadne vode iz domaćinstava. Kao najodgovornije za problem nelegalnog ispuštanja komunalnih otpadnih voda iz domaćinstava, anketirani smatraju inspekciju.

Iz komentara se da zaključiti da je potrebna edukacija i saradnja mještana, lokalnih i državnih nadležnih organa, komunalne, ekološke i građevinske inspekcije.

S obzirom da je u okviru projekta urađen i Katastar nelegalnih ispusta otpadnih komunalnih voda u rijeku Vezišnicu i da je ustanovljeno postojanje 85 takvih ispusta na dijelu toka rijeke od naselja Odžak do naselja Komini (oko 12 km toka), zaključuje se da anketirani nijesu bili u potpunosti iskreni prilikom odgovora kako je njihovo domaćinstvo riješilo otpadne komunalne vode. Prilikom izrade Katastra ustanovljena je i velika količina raznog kućnog otpada na obali rijeke kao i u samom koritu, za šta su vjerovatno uzrok sami mještani koji žive uz obalu Vezišnice. Nizvodno od Termoelektrane stanje kvaliteta vode rijeke Vezišnice se drastično pogoršava, sa zacementiranim dnom od bjeličaste šljake.

Kada se saberu sva ta zagađenja, nemar od strane mještana koji žive uz rijeku, nemar odgovornih u Termoelektrani, nemar inspekcijskih lokalnih i državnih organa i opšta apatija Pljevljaka prvo da uvide problem a kasnije i da ga riješe, onda ne treba da nas čudi zašto je rijeka Vezišnica najzagađenija rijeka u Crnoj Gori !?

Projekat „Zajedno za čistiju i bistriju Vezišnicu“, koji realizuje NVO „Da zaživi selo“ podržan je kroz program „OCD u Crnoj Gori – od osnovnih usluga do oblikovanja politika – M’BASE“ koji sprovode Centar za građansko obrazovanje (CGO), Friedrich-Ebert-Stiftung (FES), Centar za zaštitu i proučavanje ptica Crne Gore (CZIP) i Politikon mreža. Projekat finansira Evropska unija, a kofinansira Ministarstvo javne uprave, digitalnog društva i medija.