Monitoring zdravstvenog stanja šuma u Crnoj Gori na osnovu ICP Forests bio je tema jučerašnjeg sastanka sa predstavnicima Instituta za šumarstvo Srbije – dr Ilijom Đorđevićem, pomoćnikom direktora i dr Goranom Češljarem, naučnim saradnikom na Institutu, koji je održan u kabinetu VD direktora Uprave za šume, mr Srđana Pejovića. Sastanku su prisustvovali i Slaviša Lučić, izvršni direktor „Instituta za šumarstvo“ doo Podgorica, mr Darko Dubak iz Centra za šumarstvo Biotehničkog fakulteta u Podgorici, a ispred Uprave za šume – VD Pomoćnica direktora Jelica Paldrmić, načelnica Odsjeka za uzgoj i zaštitu šuma Zehra Demić, načelnik Odsjeka za uređivanje šuma Vitomir Tepavčević i šef Područne jedinice Pljevlja Zoran Golubović.

Učesnici sastanka složili su se da je problem sušenja ili umiranja šuma danas, ne samo nacionalni i regionalni problem, već ekološki problem sa kojim se suočava i cijeli svijet. U borbi sa ovim problemom veoma bitno je utvrditi tačne uzročnike problema, koji mogu biti različiti, od negativnih uticaja aerozagađenja, štetnih insekata, klimatskih promjena, pa sve do negativnog uticaja antorpogenog faktora. Iz tih razloga istaknut je značaj Međunarodnog kooperativnog programa za procjenu i monitoring efekata vazdušnog zagađenja na šume (ICP Forests), na osnovu kojeg je još od 1988. godine u Crnoj Gori vršen monitoring.

Na teritoriji Crne Gore, uspostavljeno je 49 bioindikacijskih tačaka u mreži 16x16km (Nivo I), u okviru kojih je obrađeno po 24 stabla (ukupno 1176 stabala), na osnovu kojih se prate varijacije stanja šuma u odnosu na različite antropogene i prirodne faktore stresa. Na tom, osnovnom nivou, izvršene su analize broja snimanih i oštećenih stabala šumskog drveća, prema tipu zemljišta i nadmorskoj visini, nakon čega je izvršena digitalizacija i formirana baza podataka prema Geografskom informacionom sistemu. Prikupljanje i obrada tih podataka zahtjevala je određenu naučnu i stručnu podršku, znanja iz različitih oblasti šumarstva i dodatnu ozbiljnu obuku i angažovanje stučnog kadra, što je rezultiralo veoma preciznim podacima. Zahvaljujući tim aktivnostima Crna Gora je od 2010. godine dobila Nacionalni focal centar u Podgorici i jedinstveni indentifikacioni broj zemlje (broj 80) u kordinacionom centru u Hamburgu, a iste godine objavljen je i veoma kvalitetan i precizan Izvještaj o praćenju stanja oštećenosti šuma u Crnoj Gori prema programu ICP za šume.

Kolege iz Srbije prezentovali su svoje aktivnosti po pitanju ICP Forests programa, sa posebnim osvrtom na Nivo II monitoringa, koji zahtjeva mnogo opsežnija i detaljnija ispitivanja. Uočeno je da različita institucionalna organizacija u šumarskom sektoru Srbije u odnosu na Crnu Goru, kao i različita zakonska rješenja daju mnogo više mogućnosti za implementaciju Nivoa II monitoringa.

Na osnovu veoma kvalitetne diskusije učesnika sastanka, zaključeno je da u budućem periodu treba raditi najprije na uspostavljanju dijagnostičko-prognostičke službe u okviru Uprave za šume, koja bi obavljala neku vrstu monitoringa u šumskim ekosistemima Crne Gore. Zatim neophodno je izmjeniti određena zakonska rješenja kako bi se jasno definisale obaveze Uprave za šume u vezi monitoringa kroz pravilnike, a konačno i izvršiti neophodnu reorganizaciju Uprave, čime bi se stvorili uslovi za sprovođenje ovakvih i brojnih drugih aktivnosti koje su od izuzetnog značaja za zdravstveno stanje naših šuma.

Ono što se javlja kao zajednički problem za realizaciju svih ovih aktivnosti svakako je nedostatak finansijskih sredstava, koja su planirana u budžetu Uprave za šume za 2022. godinu. To je bitan ograničavajući faktor, koji će sigurno uticati na dalje poslovne planove i dalju realizaciju i implementaciju Nivoa II ICP Forests.

Na kraju sastanka dogovoreno je intenziviranje saradnje susjednih zemalja u oblasti šumarstva, jer samo kroz razmjenu naučnih i stručnih iskustava i znanja moguće je razvijati i očuvati šumski biodiverzitet kao naš nacionalni resurs.

Uprava za šume Crne Gore