Nijesam po automatizmu protivnik koncesije, ali moramo biti svjesni svih rizika takvog aranžmana. Gubitak upravljačkog uticaja je cijena koju društvo mora da plati ulaskom u takav vid javno-privatnog partnerstva, dok je razvoj sporedni efekat funkcije maksimiziranja profita za korisnika koncesije. Procjena svih faktora i odluka na temu šta je bolje (ili manje loše) u konačnom je na vlasniku, odnosno Vladi, kazao je u intervjuu za „Dan“ izvršni direktor Aerodroma Crne Gore (ACG) Vladan Drašković.

– Smatram da državni monopol ne bi trebalo pretvarati u privatni, posebno u slučaju mogućnosti finansiranja sopstvenog razvoja zadovoljavajućom brzinom i uz menadžment koji će se rukovoditi isključivo profesionalnim standardima. Poslovna dostignuća iz 2023. dodatno jačaju tvrdnju da je razvoj moguć i pod okriljem državnog upravljanja – istakao je Drašković.

• Kako su Aerodromi, prema poslednjim podacima, poslovali u 2023. godini?

Aerodromi Crne Gore tokom 2023. godine bilježe bolje rezultate i veći promet putnika u odnosu na 2022. godinu. Za 11 mjeseci poslovanja ostvareni bruto prihodi iznose 42 miliona eura i rastu za 35 odsto u odnosu na isti period prethodne godine, što je efekat rasta broja prevezenih putnika. U ovom trenutku možemo reći da očekujemo da će naš operativni rezultat u 2023. godini (EBITDA) preći 11 miliona eura, dok će očekivana dobit biti oko devet miliona eura.

• Koliko ste putnika opslužili u ovoj godini i da li je taj broj veći ili manji u odnosu na 2022. godinu?

Aerodromi Crne Gore su od 1. januara do 17. decembra opslužili preko 2.452.000 putnika. To je 31 odsto više u odnosu na isti period 2022. godine. Aerodrom Podgorica je tokom jedanaest i po mjeseci 2023. godine opslužio preko milion i 600 hiljada putnika, što je 32 odsto više nego 2022. i 28 odsto više nego 2019. godine. Na aerodromu u Tivtu je od januara do sredine decembra opsluženo oko 840 hiljada putnika, što je 30 odsto više u odnosu na 2022. godinu.

• Koliko je letova obavljeno preko aerodroma u Crnoj Gori i da li je njihov broj veći ili manji nego u 2022. godini?

Promet aviona na Aerodromima Crne Gore od 1. januara do sredine decembra 2023. godine iznosi 24.861. To je 15 odsto više u odnosu na isti period 2022. godine. Promet aviona, u poređenju sa tom godinom, u Podgorici raste 16 odsto, a u Tivtu 13 odsto.

• Šta to aerodromi u regionu (Tirana, Dubrovnik) nude „Rajaneru“ i „Viz eru“, a naši ne nude, pa u tim zeljama otvaraju mnogo novih linija, a kod nas ih zatvaraju? Šta dobijaju u Tirani i Dubrovniku, a nemaju u Crnoj Gori?

Dobro ste napravili razliku između aerodroma i zemlje, odnosno destinacije. Albanija ima snažnu dijasporu, koja ispoljava svoju putničku tražnju na način koji se razlikuje od turista, dok u Hrvatskoj Dubrovnik do sada nije bio prepoznat kao bitna stanica za avio-kompanije koje pominjete. Iskustva regionalnih aerodroma koji imaju pojačano prisustvo LCC upućuje na potrebu uključivanja šire zajednice, prije svega turističke, a zatim i države. ACG su prošle godine obračunali avio-kompanijama podsticaje u iznosu od 7,4 miliona eura, pri čemu ove godine očekujemo da će obračunati podsticaj biti veći. Ova okolnost predstavlja jasnu potvrdu opredijeljenosti ACG da, u mjeri svojih mogućnosti, jačaju avio-dostupnost. Na potezu su ostali faktori jačanja potencijala destinacije i ne može se očekivati da ACG samostalno ponesu cio teret koji na drugim adresama dijeli šira grupa učesnika. Ovo važi za sve modele upravljanja aerodromima.

Moguće vraćanje linija „Viz era“ i „Rajanera“ 

• Podgorice i Tivta, ili će te povoljnosti morati da potraže na aerodromima u regionu? Da li ste pregovarali sa nekim niskobudžetnim avio-kompanijama nakon odlaska „Rajanera“ i „Viz era“?

„Viz er“ i „Rajaner“ nijesu, kako navodite u pitanjima, otišli iz Crne Gore. Ove dvije kompanije i tokom zimske sezone povezuju Podgoricu sa Milanom, Berlinom, Londonom, Dortmundom, Budimpeštom, Gdanjskom, Krakovom i Memingenom–Kelnom.

Preliminarne najave za ljetnju sezonu 2024. godine veoma su ohrabrujuće i biće izvjesnije u martu naredne godine, pri čemu podsjećam da odluke o obnovi ili novim rutama, njihovom sezonalnom ili cjelogodišnjem karakteru donose direktno avio-kompanije. Dosadašnje informacije upućuju da bi obje kompanije koje pominjete u pitanjima od naredne ljetnje sezone u Podgoricu trebalo da vrate većinu linija koje su obustavljene tokom ove zime. Konačne odluke, ponavljam, donijeće direktno avio-kompanija. U tome ih opredjeljuje niz faktora kao što su dostupan kapacitet, planirana dinamika servisa, ukupna atraktivnost destinacije, ukupna potrošnja putnika itd. ACG ostaju posvećeni širem aspektu svoje misije koja uključuje razvoj avio-dostupnosti.