Evropska unija sledećeg mjeseca aktivira početnu fazu svog plana za prvu graničnu taksu na ugljenik u svijetu, zahtijevajući od uvoznika da prijave sadržaj ugrađenih emisija CO2 u proizvodima koji se izvoze u Evropu, kao što su čelik i cement. U protivnom, rizikuju finansijske penale, prenosi pisanje Rojtersa Agencija za energetiku Republike Srbije u najnovijem biltenu.

Cilj novog režima je spriječiti da domaća industrija EU bude potkopana stranim konkurentima koji više zagađuju, dok oni ulažu u smanjenje emisija. Kada bude u potpunosti na snazi od 2026. godine, uvoz u EU će plaćati naknadu za CO2 jednaku onoj koju evropske kompanije već plaćaju na evropskom tržištu ugljenika.

____________________

Uredba EU 2023/956

Regulativa Mehanizma za prekogranično prilagođavanje ugljenika (eng. Skraćenica CBAM) (Uredba EU 2023/956) zvanično je stupila na snagu 16. maja 2023.godine, a u tranzicionoj fazi će početi da se primjenjuje od 1. oktobra 2023. godine. Tokom ove tranzicione faze do kraja 31. decembra 2025. godine, uvoznici CBAM proizvoda će kvartalno prijavljivati podatke o ugrađenim emisijama i cijeni ugljenika plaćenoj za uvoz CBAM proizvoda u EU. Prvi period prijavljivanja za uvoznike završiće se 31. januara 2024. godine. Inicijalno će se primjenjivati na uvoz određenih proizvoda i odabranih prekursora čija je proizvodnja intenzivna u CO2 emisijama i pod najvećim rizikom od ispuštanja ugljenika: cement, gvožđe i čelik, aluminijum, đubriva, električna energija i vodonik.

____________________

Očekuje se da će Turska, Ukrajina, Kina i Rusija imati najveći obim izvoza pogođenog porezom na CO2.

Industrije u Evropi, Ukrajini i Britaniji rekle su da očekuju mali početni uticaj, ali su upozorile na potencijalno značajne posljedice kada se potpuni porez na CO2 pokrene 2026.

Od oktobra, probna faza nameta CO2 zahtijevaće od kompanija koje uvoze čelik, cement, aluminijum, električnu energiju, đubriva i vodonik u EU da prijave emisije uključene u proizvodnju te robe.

Kompanije će se suočiti sa kaznama do 50 eura po toni CO2 ako se ne prijave. Od 2026. godine na robu koja se unosi u EU primjenjivaće se naknada za CO2.

Granična taksa neće se primjenjivati na uvoz iz zemalja čija je cijena CO2 jednaka ceni u EU. Namet EU takođe dozvoljava izuzeća za zemlje koje se suočavaju sa ničim izazvanim situacijama koje uništavaju infrastrukturu, što bi se prvenstveno moglo odnositi na Ukrajinu. Strane kompanije – i vlade uključujući Kinu – upozorile su na druge posljedice.

Generalni sekretar Kineskog udruženja za željezo i čelik Jiang Wei rekao je da bi ta politika mogla povećati cijenu kineskog izvoza čelika u EU za 4- 6%, objavili su državni mediji ovog mjeseca.

U WeChat objavi 31. augusta, kineski proizvođač čelika Baowu Steel Group opisao je namet EU kao „veliki izazov“.

– Devedeset posto čelika proizvodi se u visokoj peći i osnovnom procesu baziranom na kiseonikovoj peći, što je kapitalno intenzivan proces i zahtijeva ogromna ulaganja i vrijeme za tehnološku modifikaciju – navode iz kompanije.

Uvoznici mogu u početku koristiti zadate vrijednosti za izračunavanje CO2 otiska robe ako dobavljači ne daju precizne podatke. Prvi izvještaji stižu u januaru.

Evropska industrija pozvala je Brisel da osigura da ova popustljivost bude samo privremena. Ako se ne koriste stvarni podaci o emisijama, namet neće kazniti generatore električne energije s najvećim udelom ugljenika, rekla je savjetnica industrijskog udruženja Eurelectric Joana Petku.

Zabrinutost zbog zaobilaženja vjerovatno će porasti kako se potpuno uvođenje nameta 2026. približava, a Brisel počinje postepeno ukidati besplatne dozvole za CO2 koje trenutno daje evropskim kompanijama da smanje svoje račune za ugljenik.