Ipored ostvarenog suficita budžeta od 196 miliona eura u prvih osam mjeseci, državi će trebati nova zaduženja u ovoj godini i rebalans budžeta, koji bi trebalo da uradi nova vlada, smatra ekonomski analitičar Oleg Filipović. Iako je ministar ekonomskog razvoja i turizma Goran Đurović krajem prošle sedmice, komentarišući budžetske prihode i ostvareni suficit, ocijenio da država bilježi sjajne rezultate na polju ekonomije, Filipović je upozorio da na te rezultate treba gledati sa umjerenim optimizmom.

– Pozitivne rezultate izvršenja budžeta u prvih osam mjeseci treba posmatrati sa umjerenim optimizmom, jer je pitanje koliko je potrebno za tekuću potrošnju, a sa druge strane koliko do kraja godine treba vratiti zaduženja i vidjeti kako će se pokriti planirani deficit do kraja godine – kazao je Filipović Pobjedi dodajući da država do kraja godine treba da vrati nešto više od sto miliona eura zaduženja.

 Suficit 

Prema najnovijim preliminarnim podacima Ministarstva finansija suficit budžeta države u prvih osam mjeseci ostvaren je na nivou od 196 miliona eura ili 3,2 odsto bruto domaćeg proizvoda (BDP).

Iz Ministarstva je saopšteno da je na depozitima države na kraju avgusta raspoloživo preko 190 miliona eura, odnosno preko 260 miliona eura, uključujući rezerve zlata, kao i da su pozitivni trendovi naplate prihoda evidentni i tokom avgusta. Prema preliminarnim podacima Ministarstva o izvršenju budžeta za avgust navodi se da su prihodi budžeta u avgustu iznosili 242 miliona eura, što je u odnosu na isti mjesec prethodne godine veće 49 miliona eura ili 25 odsto.

Navedeno je da su u poređenju sa planom za avgust, prihodi budžeta iznad plana 40 miliona eura ili 20 odsto.

Sa druge strane, prema preliminarnim podacima o potrošnji, u avgustu je izvršenje budžeta realizovano na nivou od 198 miliona eura, što predstavlja 95 odsto plana. Evidentirana je realizacija kapitalnog budžeta na nivou od 22,3 miliona eura što predstavlja 115 odsto plana, dok je tekuća porošnja na nivou od 175 miliona eura odnosno 94 odsto plana.

– Shodno navedenom, preliminarni podaci ukazuju da je, na osnovu realizovanih ostvarenih prihoda i rashoda, ostvaren suficit budžeta u iznosu od 45 miliona eura – kazali su iz Ministarstva finansija.

I pored ovakvih rezultata Filipović vjeruje da će nam ubrzo, ove godine, trebati nova zaduženja.

– Svakako će nam trebati nova zaduženja, kao i rebalans i pretpostavljam da će to biti jedan od prvih koraka nove vlade. Koliko će biti zaduženje zavisi od strategije nove vlade, odnosno da li će kroz rebalans ići na zaduživanje za pokrivanje samo tekućih obaveza ili će pored tekućih obaveza ići i na zaduživanje za investicije u kapitalne projekte – rekao je Filipović.

Moguće uštede 

On vidi i prostor za racionalizaciju i uštede na rashodnoj strani budžeta.

– Međutim pored zaduženja vjerujem da je neophodno uraditi i analizu budžeta i doći do rješenja kako da se rashodna strana budžeta racionalizije i na taj način stvore uštede jer vjerujem da ima prostora za tim – poručio je Filipović.

Podaci Ministarstva finansija su pokazali da je u prvih sedam mjeseci, imajući u vidu realizaciju prihoda i rashoda, ostvaren suficit budžeta u iznosu od 151,5 miliona eura ili 2,5 odsto procijenjenog BDP-a. Iz Ministarstva su saopštili da je u julu ostvaren budžetski deficit u iznosu od 16,3 miliona eura.

Prema podacima Ministarstva, prihodi budžeta u periodu januar – jul iznosili su 1,44 milijarde eura ili 23,4 odsto procijenjenog BDP-a i veći su 256,7 miliona eura ili 21,6 odsto u odnosu na planirane, dok su u odnosu na uporedni period prošle godine veći 363,9 miliona eura ili 33,7 odsto.

– Najznačajnija pozitivna odstupanja zabilježena su kod ostalih prihoda, prihoda po osnovu poreza na dodatu vrijednost, prihoda po osnovu poreza na dobit preduzeća, doprinosa za obavezno socijalno osiguranje i donacija i transfera – navodi se u objavljenom izvještaju Ministarstva o izvršenju budžeta za period januar-jul.

Prihodi po osnovu PDV-a do kraja jula naplaćeni su u iznosu od 568,3 miliona eura što je 46,4 miliona eura ili 8,9 odsto veće u odnosu na planirane i 83,3 miliona eura ili 17,2 odsto veće u odnosu na isti period prošle godine.

– Prihodi po osnovu poreza na dobit preduzeća naplaćeni su u iznosu od 135,8 miliona eura i veći su u odnosu na planirane 31,8 miliona eura ili 30,6 odsto, dok su u odnosu na uporedni prošlogodišnji period veći 58,7 miliona eura ili 76,2 odsto. Značajan rast ove kategorije prihoda, prevashodno je rezultat rasta ekonomske aktivnosti i ostvarenih rezultata privrednih subjekata u prethodnoj godini, poboljšanja poreske discipline, kao i implementacije progresivne stope oporezivanja dobiti – objasnili su iz Ministarstva.

Pozitivne rezultate izvršenja budžeta u prvih osam mjeseci treba posmatrati s umjerenim optimizmom, jer je pitanje koliko je potrebno za tekuću potrošnju, a sa druge strane koliko do kraja godine treba vratiti zaduženja i vidjeti kako će se pokriti planirani deficit do kraja godine – kazao je Filipović Pobjedi dodajući da država do kraja godine treba da vrati nešto više od sto miliona eura kredita

Ostali prihodi u posmatranom periodu iznosili su 119,8 miliona eura, što je 62,4 miliona eura veće u odnosu na planirane i u odnosu na posmatrani period prošle godine veći su 103,7 miliona eura.

Priliv od prekida hedžinga 

– Najznačajniji priliv ostvaren je usljed prekida hedžing aranžmana iz 2021. godine koji je, zaključno sa julom iznosio oko 60 miliona eura i prenosa sredstava naplaćenih u okviru implementacije projekta Ekonomskog državljanstva u iznosu od 34 miliona eura – navodi se u izvještaju.

Kategorija doprinosa realizovana je u iznosu od 289,8 miliona eura što je 50,3 miliona eura ili 21 odsto više u odnosu na planirane, odnosno 60,5 miliona eura ili 26,4 odsto više u odnosu na uporedni period prošle godine.

– Doprinosi i u julu nastavljaju trend rasta, a bolja naplata ove kategorije prihoda rezultat je efekata implementacije Zakona o reprogamu poreskog potraživanja, ali i uvećane osnove za obračun doprinosa usljed povećanja koeficijenata za zarade zaposlenih u javnom sektoru – dodaje se u izvještaju.

U tom periodu značajan rast zabilježen je i kod kategorije donacije i transferi koji su ostvareni u iznosu od 47 miliona eura, što je u odnosu na plan veće 21,4 miliona eura i 32 miliona eura u odnosu na uporedni period prošle godine.

– Rast navedene kategorije prevashodno je rezultat izvršene uplate sredstava od EU, a po osnovu direktne budžetske podrške za energetsku efikasnost.

Navedena sredstva, shodno finansijskom sporazumu, predstavljaju nenamjenska sredstva koja se mogu koristiti za finansiranje budžetskih potreba – precizirali su iz Ministarstva finansija.

Prihodi od akciza do kraja jula ostvareni su u, kako se navodi, iznosu od 171,5 miliona eura i veći su u odnosu na planirane 29,9 miliona eura ili 21,1 odsto, odnosno 34,2 miliona eura ili 24,9 odsto u odnosu na isti period prošle godine.

– Ova kategorija prihoda bilježi rast prevashodno usljed prestanka implementacije odluke o umanjenju iznosa akcize za promet bezolovnog benzina i gasnih ulja, a značajan doprinos rastu akciza zabilježen je u posmatranom periodu i kod akcize na duvan i duvanske proizvode – dodaje se u izvještaju.

Izdaci budžeta 

Izdaci budžeta za period januar-jul iznosili su 1,29 milijardi eura ili 20,9 odsto procijenjenog BDP-a i u odnosu na planirane manji su 128,6 miliona eura ili 9,1 odsto dok su u odnosu na isti period prošle godine veći 139 miliona eura ili 12 odsto.

– U strukturi ukupne potrošnje u posmatranom periodu, tekući budžet realizovan je na nivou od 1,24 milijarde eura, što predstavlja 96 odsto ukupne potrošnje, dok je kapitalni budžet izvršen na nivou od 49,2 miliona eura što predstavlja četiri odsto ukupne potrošnje – kazali su iz Ministarstva.

Posmatrajući glavne kategorije potrošnje u okviru tekućeg budžeta, tekući izdaci, u navedenom periodu, realizovani su u iznosu od 558,6 miliona eura i u odnosu na planirane manji su 24,8 miliona eura ili 4,3 odsto.

– U okviru ove kategorije izdataka najznačajnija izdvajanja su kod bruto zarada i doprinosa na teret poslodavca u iznosu od 368,6 miliona eura, što je u odnosu na plan veće 12,9 miliona eura ili 3,6 odsto i koje su realizovane u skladu sa važećim zakonskim propisima, popisanim kolektivnim ugovorima i stvarnom obračunu zarada, dok su ostale budžetske pozicije u okviru tekućih izdataka ispod plana, shodno stvarnoj dinamici potrošnje potrošačkih jedinica – navodi se u izvještaju.

Transferi za socijalnu zaštitu do kraja jula ostvareni su u iznosu od 460,4 miliona eura i veći su u odnosu na planirane 6,2 miliona eura ili 1,4 odsto, dok su u odnosu na isti period prošle godine veći 107,7 miliona eura ili 30,5 odsto, što je dominantno rezultat većeg izvršenja po osnovu prava iz oblasti socijalne zaštite i prava iz oblasti penzijskog i invalidskog osiguranja, usljed primjene novih zakonskih rješenja.

Kapitalni budžet u posmatranom periodu ostvaren je u iznosu od 49,23 miliona eura, što predstavlja izvršenje 43 odsto plana.

– Rashodi u julu iznosili su 223,8 miliona eura i manji su u odnosu na plan 13,4 miliona eura ili 5,7 odsto, a veći su 45,6 miliona eura ili 25,6 odsto u odnosu na prošlogodišnji jul – navodi se u saopštenju.

Najveće odstupanje, odnosno niže izvršenje od plana u julu u okviru tekućeg budžeta je kod tekućih izdataka za 4,25 miliona eura i kapitalnih izdataka u tekućem budžetu za 3,7 miliona eura, dok je kod transfera za socijalnu zaštitu veće izvršenje za 2,3 miliona eura usljed većeg izvršenja po osnovu prava iz oblasti socijalne zaštite i prava iz oblasti penzijskog i invalidskog osiguranja.

– Rashodi u kapitalnom budžetu u julu su ostvareni u iznosu od 12,5 miliona eura odnosno 62 odsto plana – dodaje se u izvještaju.