Razvoj savremenog sistema grijanja bez uglja u Pljevljima je moguć i ekonomski je isplativ, pokazuje nova stručna studija koju je za potrebe CEE Bankwatch Network izradila nezavisna kuća Plan Energi iz Danske.

Trenutno se grijanje u Opštini Pljevlja, zasniva na upotrebi drveta i uglja, oslanjajući se na individualna ložišta, nekoliko mikro mreža, te zastarjele peći sa lošim sistemima za filtriranje. Ovakav sistem grijanja doprinosi veoma visokom nivou zagađenja u području i šire, pri čemu se samo za 2018. godinu procijenjuje da je upravo zagađenje vazduha u Crnoj Gori uzrokovalo 680 preuranjenih smrti.

Uprkos činjenici da elektrana na ugalj u Pljevljima ostvaruje nelegalan operativni rad već gotovo godinu dana, Vlada Crne Gore je najavila datum postepenog ukidanja uglja tek 2035. godine. Pored spomenutih kontradiktornosti, vlasti se i dalje oslanjaju na starije postojeće planove za obnovu elektrane na ugalj u Pljevljima i izgradnju daljinskog grijanja priključenog na ovo postrojenje.

Sa druge strane, analiza koju je naručila CEE Bankvatch Netvork i koju su sproveli stručnjaci Plan Energi, nezavisne konsultantske kuće koja nudi savjete o energetskom planiranju, pokazuje da su uz dodatnu podršku vlade i opštine moguća bolja rješenja za budućnost grijanja u Pljevljima.

Nakon što su razmotrili nekoliko scenarija, stručnjaci su zaključili da bi optimalno rješenje uključivalo proširenje postojećih mikromreža i povezivanje u jedan sistem daljinskog grijanja u zoni šireg centra grada. Predloženi sistem uključuje zamjenu postojećih tehnologija na ugalj i razvoj toplotne proizvodnje iz obnovljivih izvora, instalacijom solarnih kolektora u kombinaciji sa sezonskim skladištenjem i toplotnih pumpi vazduh – voda. Pri tom, stari kotlovi na biomasu bi trebali biti zamijenjeni novim, kada je riječ o individualnim ložištima, te sprovedene mjere utopljavanja zgrada i energetske efikasnosti.

„Završetak ere korišćenja uglja u Pljevljima daje lokalnoj zajednici jedinstvenu priliku da preoblikuje svoj sistem grijanja na moderan i održiv način. Zato vlasti ne bi trebale prelaziti na jednostavne, ali zastarjele tehnologije poput dodavanja više uglja, gasa ili čak biomase, već radije ulagati u rješenja koja štite od zagađenja” navodi Nataša Kovačević, koordinatorka daljinskog grijanja iz Bankwatch-a.

„Naša analiza pokazuje da razvoj održivog sistema grijanja u Pljevljima, treba da uključi raznovrsne obnovljive izvore energije i tehnologije, poput solarne toplotne energije na krovovima i otvorenom prostoru, sezonska skladišta, toplotne pumpe vazduh-voda i druge potencijalne izvore npr. otpadne toplote, geotermalne energije itd. Ova rješenja su za Pljevlja mnogo poželjnija od oslanjanja na veliki udio biomase, čija eksploatacija doprinosi zagađenju vazduha, devastaciji primarnih šuma i biodiverziteta, uključujući dodatno rizik od umanjenja kapaciteta za skladištenja ugljenika i povećanje emisija CO2.”

Diana Milev Čavor iz Eko-tima: “Već sada je jasno da korišćenje uglja nema budućnost i da sistem grijanja koji koristi ugalj ne može biti održiv i dugoročan, posebno imajući u vidu trenutnu situaciju sa TE Pljevlja i planom da se sektor energetike dekarbonizuje do 2035. a vjerovatno i mnogo ranije.  Pljevljima je potreban održiv i moderan sistem grijanja koji će doprinjeti riješenju godinama nagomilanih ekoloških, zdravstvenih i drugih problema.”