U proteklom periodu od potpisivanja Sofijske deklaracije o Zelenoj agendi za zapadni Balkan nema konkretnih postupaka od strane regionalnih Vlada. Akcioni plan za sprovođenje Zelene agende koji je prihvaćen na ovom samitu, ne ispunjava samo zadate ciljeve, i ne daje konkretne aktivnosti, vremenske rokove, odgovornost, niti šemu finansiranja, kako bi osigurali klimatski neutralan region do 2050. godine što je glavni cilj Zelene agende za Zapadni Balkan.

Potpisivanjem Sofijske deklaracije o „Zelenoj agendi“ za Zapadni Balkan, na samitu 10. novembra 2020. godine, zemlje regiona preuzele su obavezu sprovođenja mera u oblasti sprečavanja klimatskih promena i zagađenja, razvoja energije i biodiverziteta, mobilnosti i cirkularne ekonomije, održive poljoprivrede i proizvodnje hrane.

Prvi konkrentni koraci biće podsticanje uvođenja ili plaćanja takse na emisiju ugljen-dioksida, razvoj tržišnih modela za korišćenje obnovljivih izvora energije, kao i postupno ukidanje subvencija za ugalj, piše na sajtu Privredne komore Srbije.

Ugovorne strane Energetske zajednice- Albanija, BiH, Crna Gora, Kosovo*, Severna Makedonija i Srbija, obavezale su se da će zajedno sa EU raditi na stvaranju klimatski neutralne Evrope do 2050. godine.

Neke od mera koje će se primenjivati su usklađivanje sa zakonom EU čiji je cilj klimatski neutralna Evropa do 2050. godine, definisanje energetskih i klimatskih ciljeva do 2030. u skladu sa pravnim okvirom Energetske zajednice i pravnom tekovinom EU, kao i razvoj i primena nacionalnih energetskih i klimatskih planova sa jasnim merama za smanjenje emisija gasova sa efektom staklene bašte.

U istom periodu, svjedoci smo nezapamćenog stepena zagađenja vazduha, što ozbiljno narušava javno zdravlje u regionu i susjednim zemljama EU, kao i snažnih uticaja klimatskih promjena koje zahtijevaju hitne mjere adaptacije i mitigacije. Posebno je potrebno da se definišu aktivnosti koje će podržati ambiciozne ciljeve smanjenja emisija gasova staklene bašte do 2030. godine.

Revizija planiranih ulaganja u gasnu infrastrukturu u regionu neophodna je kako bi izbjegli prelaz s jednog fosilnog goriva na drugo, jer bi to moglo kočiti razvoj obnovljivih izvora energije. Isto tako, napori da se uvedu politike koje će odrediti cijenu uglja, kao što je Mehanizam obeštećenja za povećanu emisiju ugljen-dioksida (CBAM- Carbon Border Adjustment Mechanism) i politika trgovanja emisijama, bitni su alati koji će osigurati sigurno i postepeno smanjenje upotrebe uglja.