Crna Gora treba da poboljša nadzor nad državnim preduzećima izradom i objavljivanjem povezanih procjena fiskalnog rizika, navodi se u Zaključima ekonomskog i finansijskog dijaloga između EU i Zapadnog Balkana i Turske. 

Dokument je objavljen na sajtu Savjeta EU.

Imajući u vidu ekonomski i finansijski dijalog između EU i partnera sa Zapadnog Balkana, Turske, Gruzije, Republike Moldavije i Ukrajine 14. maja 2024. godine, objavljen je nacrt zajedničkih zaključaka koji su odobrili članovi Ekonomsko-finansijskog komiteta i predstavnici Crne Gore, Albanije, Bosne i Hercegovine, Sjeverne Makedonije, Kosova, Srbije, Turske, Gruzije, Republike Moldavije i Ukrajine 30. aprila 2024. godine. 

„Kontinuirani ekonomski uticaj ruskog agresorskog rata protiv Ukrajine suočio je države članice EU, kao i zemlje kandidate i potencijalne kandidate sa velikim ekonomskim i socijalnim izazovima usred neizvjesne globalne perspektive. Učesnici su pozdravili to što su privrede zemalja kandidata i potencijalnih kandidata nastavile da pokazuju otpornost i složili su se da je ekonomski i finansijski dijalog od kontinuiranog velikog značaja s obzirom na zajednički interes da se definišu odgovarajući politički odgovori na nedavne negativne šokove i buduće ekonomske i socijalne izazove“, navodi se u dokumentu. 

Učesnici su istakli da ekonomski i finansijski dijalog doprinosi i širim ciljevima dobrog upravljanja i ekonomskog prosperiteta.

Crna Gora je, kako se navodi, 12. januara 2024. godine dostavila svoj Program ekonomskih reformi 2024-2026.

„Implementacija smjernica o politici iznesenih u zaključcima Ekonomskog i finansijskog dijaloga od 16. maja 2023. godine je djelimična. Crna Gora je nastavila da bilježi visok privredni rast u 2023. godini, koji bi trebalo da uspori u 2024-2026. Uspješna turistička sezona i snažna privatna potrošnja, uz veliki priliv stranih državljana, bili su ključni pokretači privrednog rasta u 2023. godini, koji je dostigao 6%. Glavna prepreka dolazila je od visoke, ali umjerene inflacije, dok su stroži uslovi finansiranja opterećivali investicije“, dodaje se u tekstu Zaključaka. 

Potrebno je, ističe se, definisati na odgovarajući način čvrst fiskalni stav u 2024. godini kako bi se uskladio sa budžetskim ciljem i podržao dalju dezinflaciju, i iskoristiti višak prihoda za smanjenje deficita i akumulaciju državnih depozita.

„Usvojiti srednjoročnu fiskalnu strategiju, uključujući konkretne mjere konsolidacije koje podržavaju postizanje nenegativnog primarnog bilansa i koeficijenta javnog duga koji ne prelazi 60% BDP-a do 2026. godine. Izabrati i imenovati članove fiskalnog savjeta, obezbijediti i objaviti adekvatan obračun troškova novih fiskalnih inicijativa. Na osnovu analize ekonomskog i fiskalnog uticaja svih poreskih rashoda koje treba podijeliti sa Komisijom, pripremiti konkretne budžetske preporuke za smanjenje poreskih izdataka (kao što su izuzeća, odbici, krediti, odlaganja)“, ukazano je. 

Predloženo je da treba poboljšati nadzor nad državnim preduzećima izradom i objavljivanjem povezanih procjena fiskalnog rizika.

„Sprovesti preporuke za procjenu upravljanja javnim investicijama (PIMA), dajući prioritet ključnim radovima na javnoj infrastrukturi u okviru raspoloživog fiskalnog prostora, izbjegavajući izuzetke u vezi sa odabirom projekata“, predočeno je.

Crnoj Gori se preporučuje da bude spremna da koristi alate koji su dostupni u okviru izabranog monetarnog okvira kako bi se osigurala stabilnost cijena.

„Dalje poboljšati nadzor zasnovan na riziku u skladu sa najboljom međunarodnom i evropskom praksom, uključujući poboljšanje prikupljanja podataka kako bi se omogućila sveobuhvatna procjena rizika finansijskog sektora“,  dio je Zaključaka ekonomskog i finansijskog dijaloga između EU i Zapadnog Balkana i Turske.