U Srbiji se za dijagnostikovanje korona virusa od prije nekoliko dana primarno upotrebljavaju testovi za koje sam proizvođač navodi da se ne mogu koristiti kao „osnovno sredstvo za utvrđivanje ili isključivanje kovida 19“ – piše srpski list Danas.

Nedovoljna pouzdanost ovih testova, kako se navodi, u praksi znači da osoba koja je zaražena korona virusom, može da dobije negativan nalaz, i da sa lažnim ubjeđenjem da nema koronu nastavi da se ponaša kao i ranije, ne primjenjujući nikakve zaštitne mjere i samim tim šireći dalje infekciju.

Situaciju dodatno komplikuje i činjenica da veliki broj osoba kod kojih postoji sumnja na koronu ne mogu dođi do infektologa ni u jednoj od državnih ustanova.

Prema novom protokolu koji definiše testiranje građana, umesto PCR testova primarno sredstvo u dijagnostici infekcije kovida 19 postali su serološki brzi testovi koji određuju prisustvo IgM antitijela.

Ako ovi testovi otkriju da pacijent posjeduje pomenuta antitijela, on se dalje upućuje na testiranje PCR testom, što treba da potvrdi ili ospori nalaza dobijen serološkim testiranjem – piše Danas.

Problem je međutim što se IgM antitijela razvijaju nekoliko dana po izloženosti infekciji, pa serološki test može da pruži negativan nalaz koji je u stvari lažan jer je osoba u tom trenutku zaražena kovidom 19.

Istovremeno, u praksi se dešava da serološki testovi pokažu pozitivan nalaz koji se kasnije ospori PCR testom, što unosi dodatnu zabunu.

Dešavalo nam se da se student javi četiri, pet dana nakon prvog negativnog serološkog testa, jer mu se stanje pogoršalo, a da naredni serološki test pokaže pozitivan rezultat

Brze testove koji se posljednjih dana koriste u Srbiji proizvodi Innovita (Tangshan) Biological Technology Co., Ltd. Proizvođač sam navodi u uputstvu da se testovi ne mogu koristiti „kao osnov za postavljanje i isključivanje dijagnoze kovid 19“.

– Test nije pogodan da se koristi za opšti skrining. Pozitivan rezultat testa zahtijeva dalju potvrdu. Negativan rezultat testa ne isključuje mogućnost infekcije, navodi proizvođač.

Rezerve koje proizvođač navodi u uputstvu, odnosno činjenicu da ovi testovi mogu da daju lažno negativan rezultat, potvrđuje i doktorka Marijana Pešić, specijalista opšte medicine na Studentskoj poliklinici, a koja je ovih dana pod posebnim pritiskom zbog zaražavanja studenta.

Sagovornica Danasa objašnjava da su određeni studenti na brzom testu imali negativan nalaz da bi se nakon nekoliko dana ispostavilo da su ipak zaraženi koronom. Ona takođe ističe da je bilo i obrnutih situacija, koje takođe stvaraju nedoumice kod ljekara.

– Nama se javila pacijentkinja sa visokom temperaturom čiji je laboratorijski nalaz ukazivao na infekciju. Pošto je brzi serološki test pokazao prisustvo IgM antitijela, ona je upućena na Infektivnu kliniku, gdje je PCR test bio negativan. Po uputstvu proizvođača, ako se desi ovakva situacija, onda se nalaz serološkog testa smatra lažno pozitivnim – kaže Pešić.

Bojazan da lakše kliničke slike prolaze i nedijagnostikovane

Epidemiološkinja Studentske poliklinike Mila Paunić objašnjava za Danas da negativan nalaz na brzom testu znači da pacijent može da nastavi da se ponaša kao i ranije bez primjenjivanja bilo kakvih mjera opreza, jer ne postoji nikakva obavezujuća mjera.

– Ukoliko je test negativan, mi pacijentu dajemo usmeno uputstvo da bi trebalo da smanji kontakte i da bude u nekoj vrsti izolacije, ali to nije obavezujuće i sve na kraju zavisi od samog pojedinca kako će se ponašati. Ono što nama stvara problem jeste činjenica da serološki testovi otkrivaju prisustvo antitijela, a da ne znamo pouzdano nakon koliko dana od ekspozicije će ih organizam stvoriti u dovoljnoj količini da ih ovim testom možemo otkriti. Postoje podaci koji kažu da je taj prozor (vrijeme od ekspozicije do pojave antitijela) između pet/ sedam do 10 dana, drugi – da je između 11 i 14 – navodi Paunić.

Prema njenim riječima, poslednjih dana na Studentsku polikliniku stiže sve veći broj studenta, i to ne samo onih iz unutrašnjosti koji žive u domovima, već i mladih koji su smješteni u privatnim stanovima ili su porijeklom iz Beograda.

Nemali broj njih ima slične simptome koje se uklapaju u kliničku sliku kovida 19, a koji podrazumijevaju povišenu temperaturu, glavobolju, malaksalost, gubitak čula miris i ukusa.

– Dešavalo nam se da se student javi četiri, pet dana nakon prvog negativnog serološkog testa, jer mu se stanje pogoršalo, a da naredni serološki test pokaže pozitivan rezultat (IgM antitijela), dodaje Paunić.

Kako je po njenim riječima, trenutno ograničeno slanje na Infektivnu kliniku, postoji bojazan da „lakše kliničke slike, kakve obično imaju mladi ljudi, prolaze i nedijagnostikovane“.

Upravo zbog sve većeg pritiska na Infektivnu kliniku, mnogi pacijenti ne mogu da dođu do infektologa, što potvrđuje i doktorka Marijana Pešić. Ona kaže da od 19. maja postoji „Zabrana za izbor specijalnosti infektologija u ustanovi KC Srbije – Klinika za infektivne i tropske bolesti“, da sa VMA „vraćaju“ sa rečenicom „ne primamo civile“, a infektologe nemamo u drugim ustanovama.

– Na Infektivnu kliniku možemo samo poslati „prioritetne“ pacijente, pri tome većina tih pacijenata nije za respirator pa samim tim nisu prioritetni. Nemamo gdje uputiti studente na PCR i pregled infektologa, snalazimo se tako što upućujemo kao prioritet i ono što po medicinskim indikacijama nije prioritetno – zaključuje Pešić.

Povodom promijenjenog protokola za testiranje građana na kovid 19, dnevni list Danas uputio je pitanja Institutu za javno zdravlje Batut ali nije dobio odgovore.