Tokom proteklih 60 godina, u svetu je nestalo 80 miliona hektara šume što je površina deset puta veća od površine Srbije. U regiji jugoistočne Evrope, Crna Gora uz Sloveniju ima i najveću pošumljenost teritorije i sa oko dve trećine pod šumama u samom je evropskom vrhu. Ipak, svetski prosek pošumljenosti po glavi stanovnika konstantno opada i postao je upola manji u poslednjih pola veka.

Gubitak šuma direktno utiče na živote 1,6 milijardi ljudi širom planete, nalazi su studije koju je objavio tim istraživača sa Instituta za istraživanje šumarstva i šumskih proizvoda iz Japana u naučnom časopisu Environmental Research Letters.

Ukupan gubitak šuma u periodu od 1960. do 2019. godine iznosi 437,3 miliona hektara, dok površine pod novim šumama iznose 355,6 miliona hektara.

Gubitak šuma u poslednji šest decenija doprineo je padu svetskog proseka pošumljenosti po glavi stanovnika za 60 procenata

Ova razlika i pad pošumljenosti u kombinaciji sa povećanjem globalne populacije tokom proteklih šest decenija rezultirali su smanjenjem svetskog proseka pošumljenosti po glavi stanovnika za 60 procenata.

Globalni prosek pošumljenosti po čoveku iznosio je 1,4 hektara 1960. godine, a danas iznosi 0,5 hektara.

Autori ističu da ovakav konstantni gubitak i degradacija šuma direktno utiče na opstanak i održanje biodiverziteta u šumskim ekosistemima.

Pošumljenost na Balkanu

U regionu jugoistočne Evrope, najveći procenat šuma po glavi stanovnika ima ubedljivo Crna Gora, 1,3 hektara šuma po osobi, što je duplo više od Slovenije i Bosne i Hercegovine. Srbija sa 0,3 hektara šuma po osobi je ispod globalnog porseka, koji iznosi pola hektara.

Najveći procenat pošumljenosti u regionu imaju Crna Gora i Slovenija. Dve trećine teritorije ovih država je pod šumama, što ih svrstava u sam evropski vrh.

U Evropi, najviše šuma ima Švedska, preko 28 miliona hektara, zatim Finska oko 22, Španija koja ima 18 miliona hektara, a nešto manje ima Francuska.

Najviše šuma na svetu ima Rusija, oko 815 miliona hektara, Brazil ima 490, a Kanada 346 miliona hektara pod šumama.

Veliki deo globalne populacije zavisi od šumskog ekosistema

Od bogatstva šuma zavisi uglavnom populacija u zemljama u razvoju, navode autori pomenute studije. Najmanje 1,6 milijardi ljudi širom planete svakodnevno se oslanja na ekosisteme šuma.

Ali rezultati istraživanja pokazuju i globalnu nesrazmeru. Gubici šuma se javljaju prvenstveno u zemljama sa nižim dohotkom u tropskim krajevima, dok očuvanje šuma donekle dolazi u središte pažnje u razvijenijim zemljama.

Gubici šuma se javljaju prvenstveno u zemljama sa nižim dohotkom u tropskim krajevima

Ali treba naglasiti i da su najbolji upravljači šumama upravo starosedelačke zajednice koje su uskladile svoje vekovne prakse u ravnotežu sa takvim ekosistemom, što su pokazala i naučna istraživanja.

Međutim, ubrzana potrošnja i industrijska poljoprivreda su devastirajuća za šumske ekosisteme širom planete. Dovoljno je pomenuti krčenje prašume u Amazonu ili na Borneu, zbog industrijskih žitarica, ili industrije palminog ulja.

Šume donose kišu, i obrnuto

Nauka je takođe dokazala široko rasprostranjeno mišljenje da drveće stvara kišu. Gde raste više vegetacije, imamo više kiše. U proseku, više od 40 procenata padavina na kopnu potiče od isparavanja i transpiracije vode iz biljaka.

Ukoliko nema šuma i vegetacije, kišna sezona dolazi kasnije, a sušni periodi traju sve duže

Šume poput Amazonske prašume ne rastu nužno samo u vlažnim područjima. One stvaraju i održavaju uslove u kojima se razvijaju, tako što povećavaju količine padavina i smanjuju trajanje sušne sezone. Jednostavno, ukoliko nema šuma i vegetacije, kišna sezona dolazi kasnije, a sušni periodi traju sve duže.

Zaustaviti dalju degradaciju šuma

Stanje svetskih šuma je sastavni deo različitih globalnih ekoloških i društvenih inicijativa, uključujući ciljeve održivog razvoja, Pariski klimatski sporazum i Globalni okvir za biodiverzitet posle 2020, napominju naučnici.

Kako bi se doprinelo u postizanju ciljeva ovih inicijativa, postoji duboka potreba da se preokrene ili barem izravna globalna krivulja gubitka šuma, tako što će se očuvati preostale svetske šume, a takođe i obnoviti degradirani šumskih pejzaži, poručili su autori studije.